Η Κινεζική κατηγοριοποίηση των νόσων είναι παρόμοια με εκείνη της Δυτικής Ιατρικής. Όμως, η Κινεζική Ιατρική περιλαμβάνει επίσης στοιχεία, μεταξύ των δικών της κατηγοριών νόσων, που θα μπορούσαμε να τα σκεφτούμε μόνο σαν ονόματα συμπτωμάτων, λχ, κεφαλαλγία, ίκτερος ή αίσθημα παλμών της καρδιάς.
Αναγνωρίζει, επίσης, πολλές ασθένειες, των οποίων τα ονόματα δεν έχουν καμία φυσική αντιστοιχία στην Αγγλική γλώσσα. Αυτό μας ανάγκασε να επινοήσουμε νέα ονόματα για εμάς στα Αγγλικά, τα οποία βασίζονται στους Κινεζικούς όρους (λχ, εμπόδιο στο στήθος, διασπειρόμενη δίψα, τρόμος που σφύζει).
Οι ασθένειες στην Κινεζική Ιατρική προσδιορίζονται από τα συμπτώματα και όχι, όπως στην Δυτική Ιατρική, από μετρήσιμα σημεία. Η χολέρα, για παράδειγμα, προσδιορίζεται από ξαφνικό και σοβαρό ταυτόχρονο εμετό και διάρροια, που (με εξαίρεση ήπιες περιπτώσεις) ακολουθείται από σοβαρές κράμπες. Έτσι, το φάσμα της νόσου είναι ευρύτερο από ότι στην Δυτική Ιατρική, όπου ως χολέρα χαρακτηρίζονται μόνον εκείνες οι καταστάσεις, που προκαλούνται από τα βακτήρια χολέρας vibrio.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα ασθενειών στην Κινεζική Ιατρική και τα κύρια συμπτώματα, με τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί.
Εμπόδιο στο στήθος (Xiong bi)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από αίσθημα πληρότητας και καταπίεσης στην πρόσθια πλευρά του στήθους, που προκύπτει, όταν παρεμποδίζονται το qi και η ροή του αίματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις θα εκδηλωθεί με πόνο, που εκτείνεται προς τα πίσω και λαχάνιασμα - ασθματική αναπνοή, που αποτρέπει το άτομο από το να ξαπλώσει. Το εμπόδιο στο στήθος περιλαμβάνει αυτά, που η Δυτική Ιατρική ονομάζει καρδιακές παθήσεις, πνευμονικό εμφύσημα και πλευρίτιδα.
Διασπειρόμενη δίψα (Xiao ke)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από δίψα, αυξημένη πρόσληψη υγρών και άφθονα ούρα. Οι περισσότερες περιπτώσεις αντιστοιχούν σε σακχαρώδη διαβήτη στην Δυτική Ιατρική. Ονομάζεται ‟διασπειρόμενη δίψα‟, επειδή τα απορροφημένα υγρά διασκορπίζονται χωρίς ανακούφιση της δίψας.
Τρόμος που σφύζει* (Zheng chong)
Αίσθημα παλμών της καρδιάς (η υποκειμενική αίσθηση των παλμών της καρδιάς), που δεν προκαλείται από συναισθηματική διέγερση. Το όνομα δεν προέρχεται από τις ταχυπαλμίες, που προκαλούνται από φόβο, αλλά μάλλον από το γεγονός ότι η έντονη φύση τους είναι τρομακτική.
Τρόμος ανέμου (Jing feng)
Ασθένεια σε βρέφη, που χαρακτηρίζεται από σπασμούς και, σε σοβαρές περιπτώσεις, από την απώλεια της συνείδησης. Γίνεται διάκριση μεταξύ οξέως τρόμου του ανέμου, που συμβαίνει με υψηλό πυρετό, ως αποτέλεσμα της μόλυνσης από εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα και χρονίου τρόμου του ανέμου, χαρακτηριζόμενο από ήπιο σπασμό, που εμφανίζεται σε σοβαρή διαρκή ασθένεια.
Εμπόδιο (Βi)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από πόνο (και άλλες αισθήσεις) σε οστά, αρθρώσεις και σάρκα. Αποδίδεται σε εξωτερικό άνεμο, κρύο και υγρασία, που συνδυαζόμενα αποφράσσουν τα κανάλια. Αντιστοιχεί σε βιοϊατρικές ασθένειες όπως η αρθρίτιδα και η ισχιαλγία.
Ελονοσία (Nue ji)
Συχνή νόσος, που χαρακτηρίζεται από ρίγος, έντονο πυρετό και εφίδρωση. Αποδίδεται σε μόλυνση από ‟καλοκαιρινή ζέστη‟, επαφή με το ‟μίασμα του βουνίσιου δάσους‟** ή μόλυνση από κρύο - υγρασία.
Δυσουρία - Στραγγουρία (Lin)
Κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τον επείγοντα - επιτακτικό χαρακτήρα και την συχνότητα της ούρησης με μικρές, επώδυνες, ανώμαλες κενώσεις και ακράτεια με μικροποσότητες υγρού.
Τέτανος (Jing)
Ονομάζεται επίσης ‟τετανική ασθένεια‟. Ο τέτανος εκδηλώνεται με σοβαρό σπασμό, όπως ακαμψία του λαιμού, σφίξιμο του σαγονιού, σπασμοί των άκρων και το σώμα να κάμπτεται σε σχήμα τόξου.
Διογκωμένα και επίπεδα αποστήματα (Yong ju)
Μεγάλες διαπυήσεις στην σάρκα, που χαρακτηρίζονται από επώδυνο οίδημα και ερυθρότητα σαφώς οριοθετημένη. Ένα επίπεδο απόστημα είναι μία βαθιά διαπύηση στην σάρκα, σε ‟τένοντα‟ ή ακόμα και στο οστό.
Μαρασμός (Wei)
Αδυναμία και χαλαρότητα των ‟τενόντων‟, που σε σοβαρές περιπτώσεις εμποδίζει την ανύψωση χεριών και ποδιών. Συνοδεύεται από την αίσθηση ότι αγκώνας, καρπός, γόνατο και αστράγαλος είναι εξαρθρωμένοι. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, τα πληγέντα άκρα εξασθενούν και γίνονται αδύναμα ή ατροφικά.
Μάτι ανέμου - φωτιάς (Feng huoyan)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από αιφνίδια ερυθρότητα των οφθαλμών. Είναι ισοδύναμη με την οξεία επιπεφυκίτιδα.
Κτύπημα ανέμου (Zhong feng)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από ημιπληγία, παρέκκλιση των ματιών και του στόματος (τράβηγμα προς την μία πλευρά) και εμποδίζει την ομιλία. Αρχίζει συχνά με αιφνίδια απώλεια της συνείδησης. Είναι ισοδύναμο με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στην Δυτική Ιατρική. Ονομάζεται έτσι, επειδή αρχικά είχε αποδοθεί σε εξωτερικό άνεμο. Κατά την διάρκεια των αιώνων επανερμηνεύθηκε, ως οφειλόμενο σε εσωτερικό άνεμο. Τα περισσότερα πρότυπα κτυπήματος ανέμου αποδίδονται πλέον σε άνεμο, φλέγμα και ζέστη.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
*Fearful throbbing: Ανησυχία. Ο όρος περιγράφει μία κατάσταση, στην οποία υπάρχει ταυτόχρονη εμπλοκή Άνω και Κάτω Θερμαστή, με φτερουγίσματα στην καρδιά (εκδήλωση υπερβάλλοντος qi στο στήθος - Άνω), ανησυχία και αίσθημα περιομφάλιου τρόμου (εκδήλωση ανεπάρκειας yin στα νεφρά - Κάτω).
**Mountain forest miasma: Η θεωρία του μιάσματος κρίνει, ότι ασθένειες όπως η χολέρα, τα χλαμύδια ή ο ‟μαύρος θάνατος‟ προκαλούνται από ένα μίασμα, μία βλαβερή μορφή ‟κακού αέρα‟, γνωστή επίσης και ως ‟νυκτερινός αέρας‟. Η θεωρία αντιλαμβάνεται ότι η προέλευση της επιδημίας οφείλεται σε ένα μίασμα, που προέρχεται από την αποσύνθεση οργανικών ουσιών.
Αναγνωρίζει, επίσης, πολλές ασθένειες, των οποίων τα ονόματα δεν έχουν καμία φυσική αντιστοιχία στην Αγγλική γλώσσα. Αυτό μας ανάγκασε να επινοήσουμε νέα ονόματα για εμάς στα Αγγλικά, τα οποία βασίζονται στους Κινεζικούς όρους (λχ, εμπόδιο στο στήθος, διασπειρόμενη δίψα, τρόμος που σφύζει).
Οι ασθένειες στην Κινεζική Ιατρική προσδιορίζονται από τα συμπτώματα και όχι, όπως στην Δυτική Ιατρική, από μετρήσιμα σημεία. Η χολέρα, για παράδειγμα, προσδιορίζεται από ξαφνικό και σοβαρό ταυτόχρονο εμετό και διάρροια, που (με εξαίρεση ήπιες περιπτώσεις) ακολουθείται από σοβαρές κράμπες. Έτσι, το φάσμα της νόσου είναι ευρύτερο από ότι στην Δυτική Ιατρική, όπου ως χολέρα χαρακτηρίζονται μόνον εκείνες οι καταστάσεις, που προκαλούνται από τα βακτήρια χολέρας vibrio.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα ασθενειών στην Κινεζική Ιατρική και τα κύρια συμπτώματα, με τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί.
Εμπόδιο στο στήθος (Xiong bi)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από αίσθημα πληρότητας και καταπίεσης στην πρόσθια πλευρά του στήθους, που προκύπτει, όταν παρεμποδίζονται το qi και η ροή του αίματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις θα εκδηλωθεί με πόνο, που εκτείνεται προς τα πίσω και λαχάνιασμα - ασθματική αναπνοή, που αποτρέπει το άτομο από το να ξαπλώσει. Το εμπόδιο στο στήθος περιλαμβάνει αυτά, που η Δυτική Ιατρική ονομάζει καρδιακές παθήσεις, πνευμονικό εμφύσημα και πλευρίτιδα.
Διασπειρόμενη δίψα (Xiao ke)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από δίψα, αυξημένη πρόσληψη υγρών και άφθονα ούρα. Οι περισσότερες περιπτώσεις αντιστοιχούν σε σακχαρώδη διαβήτη στην Δυτική Ιατρική. Ονομάζεται ‟διασπειρόμενη δίψα‟, επειδή τα απορροφημένα υγρά διασκορπίζονται χωρίς ανακούφιση της δίψας.
Τρόμος που σφύζει* (Zheng chong)
Αίσθημα παλμών της καρδιάς (η υποκειμενική αίσθηση των παλμών της καρδιάς), που δεν προκαλείται από συναισθηματική διέγερση. Το όνομα δεν προέρχεται από τις ταχυπαλμίες, που προκαλούνται από φόβο, αλλά μάλλον από το γεγονός ότι η έντονη φύση τους είναι τρομακτική.
Τρόμος ανέμου (Jing feng)
Ασθένεια σε βρέφη, που χαρακτηρίζεται από σπασμούς και, σε σοβαρές περιπτώσεις, από την απώλεια της συνείδησης. Γίνεται διάκριση μεταξύ οξέως τρόμου του ανέμου, που συμβαίνει με υψηλό πυρετό, ως αποτέλεσμα της μόλυνσης από εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα και χρονίου τρόμου του ανέμου, χαρακτηριζόμενο από ήπιο σπασμό, που εμφανίζεται σε σοβαρή διαρκή ασθένεια.
Εμπόδιο (Βi)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από πόνο (και άλλες αισθήσεις) σε οστά, αρθρώσεις και σάρκα. Αποδίδεται σε εξωτερικό άνεμο, κρύο και υγρασία, που συνδυαζόμενα αποφράσσουν τα κανάλια. Αντιστοιχεί σε βιοϊατρικές ασθένειες όπως η αρθρίτιδα και η ισχιαλγία.
Ελονοσία (Nue ji)
Συχνή νόσος, που χαρακτηρίζεται από ρίγος, έντονο πυρετό και εφίδρωση. Αποδίδεται σε μόλυνση από ‟καλοκαιρινή ζέστη‟, επαφή με το ‟μίασμα του βουνίσιου δάσους‟** ή μόλυνση από κρύο - υγρασία.
Δυσουρία - Στραγγουρία (Lin)
Κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τον επείγοντα - επιτακτικό χαρακτήρα και την συχνότητα της ούρησης με μικρές, επώδυνες, ανώμαλες κενώσεις και ακράτεια με μικροποσότητες υγρού.
Τέτανος (Jing)
Ονομάζεται επίσης ‟τετανική ασθένεια‟. Ο τέτανος εκδηλώνεται με σοβαρό σπασμό, όπως ακαμψία του λαιμού, σφίξιμο του σαγονιού, σπασμοί των άκρων και το σώμα να κάμπτεται σε σχήμα τόξου.
Διογκωμένα και επίπεδα αποστήματα (Yong ju)
Μεγάλες διαπυήσεις στην σάρκα, που χαρακτηρίζονται από επώδυνο οίδημα και ερυθρότητα σαφώς οριοθετημένη. Ένα επίπεδο απόστημα είναι μία βαθιά διαπύηση στην σάρκα, σε ‟τένοντα‟ ή ακόμα και στο οστό.
Μαρασμός (Wei)
Αδυναμία και χαλαρότητα των ‟τενόντων‟, που σε σοβαρές περιπτώσεις εμποδίζει την ανύψωση χεριών και ποδιών. Συνοδεύεται από την αίσθηση ότι αγκώνας, καρπός, γόνατο και αστράγαλος είναι εξαρθρωμένοι. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, τα πληγέντα άκρα εξασθενούν και γίνονται αδύναμα ή ατροφικά.
Μάτι ανέμου - φωτιάς (Feng huoyan)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από αιφνίδια ερυθρότητα των οφθαλμών. Είναι ισοδύναμη με την οξεία επιπεφυκίτιδα.
Κτύπημα ανέμου (Zhong feng)
Ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από ημιπληγία, παρέκκλιση των ματιών και του στόματος (τράβηγμα προς την μία πλευρά) και εμποδίζει την ομιλία. Αρχίζει συχνά με αιφνίδια απώλεια της συνείδησης. Είναι ισοδύναμο με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στην Δυτική Ιατρική. Ονομάζεται έτσι, επειδή αρχικά είχε αποδοθεί σε εξωτερικό άνεμο. Κατά την διάρκεια των αιώνων επανερμηνεύθηκε, ως οφειλόμενο σε εσωτερικό άνεμο. Τα περισσότερα πρότυπα κτυπήματος ανέμου αποδίδονται πλέον σε άνεμο, φλέγμα και ζέστη.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
*Fearful throbbing: Ανησυχία. Ο όρος περιγράφει μία κατάσταση, στην οποία υπάρχει ταυτόχρονη εμπλοκή Άνω και Κάτω Θερμαστή, με φτερουγίσματα στην καρδιά (εκδήλωση υπερβάλλοντος qi στο στήθος - Άνω), ανησυχία και αίσθημα περιομφάλιου τρόμου (εκδήλωση ανεπάρκειας yin στα νεφρά - Κάτω).
**Mountain forest miasma: Η θεωρία του μιάσματος κρίνει, ότι ασθένειες όπως η χολέρα, τα χλαμύδια ή ο ‟μαύρος θάνατος‟ προκαλούνται από ένα μίασμα, μία βλαβερή μορφή ‟κακού αέρα‟, γνωστή επίσης και ως ‟νυκτερινός αέρας‟. Η θεωρία αντιλαμβάνεται ότι η προέλευση της επιδημίας οφείλεται σε ένα μίασμα, που προέρχεται από την αποσύνθεση οργανικών ουσιών.
