1. Ο πνεύμονας κυβερνά το qi.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή Κινεζική κοσμοθεωρία, κάθε διαδικασία και κάθε αντικείμενο αντιπροσωπεύει μία μεταμόρφωση του ενός και του αυτού qi. Yin (ύλη) και Yang (λειτουργία) είναι οι δύο πιο βασικές διαφοροποιήσεις από το ίδιο - ΕΝΑ - παγκόσμιο qi.
Σύμφωνα με διάφορες αναφορές στο Neijing, ο όρος qi όταν χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του ανθρώπινου σώματος, έχει ουσιαστικά δύο έννοιες:
Το qi, εξ ορισμού, κινείται. Είναι η ανεμπόδιστη κίνηση του σωματικού qi, που διευκολύνει την υγεία. Οι βασικές κινήσεις του qi είναι: ανοδική (sheng), καθοδική (jiang), προς τα έξω (chu) και προς τα μέσα (ru).
Οι βασικές λειτουργίες του σωματικού qi είναι:
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα του σωματικού qi, που αναφέρονται με τους ακόλουθους όρους:
2. Ο πνεύμονας εμπεριέχει τα πνεύματα po.
Po είναι ένα αρχαίος αστρονομικός όρος, που προσδιορίζει το υλικό σώμα του φεγγαριού, ενώ ο όρος hun χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει το φως του φεγγαριού. Στην φύση, ο όρος po χρησιμοποιείται έτσι, που να αντιπροσωπεύσει τον ζωτικό δυναμισμό των σπλάχνων, που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση στην γη. Στην Ιατρική χρησιμοποιείται για να περιγράψει τόσο μετρήσιμες φυσιολογικές λειτουργίες, όσο και την ανάπτυξη.
Ο λόγιος Kong Yingda εξηγεί: "Το πνεύμα της μορφής ονομάζεται po. Μόλις οι άνθρωποι γεννηθούν, μπορούν να δουν και να ακούσουν, τα χέρια και τα πόδια τους μπορούν να κινούνται. Αυτές οι δράσεις οφείλονται στην λειτουργία των po".
Ο Δάσκαλος ιατρός Zhang Jingyue, της Δυναστείας Ming, το επεξεργάζεται περαιτέρω: "Η συνέπεια των po είναι ότι μπορούμε να κινηθούμε και να κάνουμε πράγματα, ότι υπάρχει φαγούρα και πόνος".
Εν ολίγοις, po, είναι τα βασικά ένστικτα που έχουμε από την γέννησή μας, που μας επιτρέπουν να βλέπουμε και να ακούμε, να τρώμε και να κλαίμε, ακόμα και από την πρώιμη κατάσταση επίγνωσης και την δραστηριότητα ενός μωρού. Δεδομένου ότι η αναπνοή είναι το πλέον θεμελιώδες ένστικτο, ο πνεύμονας είναι η κατοικία των πνευμάτων po.
Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό στο Neijing: "τα po ακολουθούν το jing". Στην καθομιλουμένη Κινεζική, για τα άτομα με ογκώδη φωνή, έντονα μάτια ή με αντανακλαστικά που ενδείκνυνται για την άσκηση των πολεμικών τεχνών, λέγεται ότι "έχουν πολλά qi po".
3. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την ομαλή ροή (διοίκηση).
Ο πνεύμονας είναι στενά συνδεδεμένος με την καρδιά, όπως ακριβώς και το qi συνδέεται στενά με το αίμα. Η διαχειριστική πτυχή του πνεύμονα αφορά κυρίως λειτουργίες ελέγχου και εναρμόνισης σε σχέση με την ροή του αίματος. Στο Neijing διασαφηνίζεται: "Ο πνεύμονας ανοίγει τα εκατό αγγεία". Όσον αφορά στην στενή σχέση qi και αίματος, οι κλασικοί αναφέρουν επίσης: "Το qi είναι ο διοικητής του αίματος. Εάν το qi κινείται, κινείται και το αίμα".
4. Ο πνεύμονας είναι ευαίσθητο όργανο (δεν αντέχει την ζέστη και το κρύο).
Ακριβώς όπως ένα μεταλλικό αντικείμενο απορροφά στιγμιαία την θερμοκρασία του περιβάλλοντός του, το όργανο μέταλλο (πνεύμονας) επηρεάζεται εύκολα από εξωτερικές επιρροές βλαπτικής ζέστης ή κρύου.
5. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την καθοδική κίνηση του qi, συνεπώς, για το άνοιγμα και την ρύθμιση του καναλιού του νερού.
Το πνευμονικό qi συνεχώς κινείται καθοδικά, μεταφέρει νερό προς τα κάτω. Παρέχει υγρά στα υπόλοιπα δίκτυα των οργάνων και ρυθμίζει την ούρηση. Στο Neijing προσδιορίζεται ως εξής: "Ο πνεύμονας είναι η ανώτερη πηγή του νερού". Εάν χάσει την κρίσιμη καθοδική λειτουργία του, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα πνιγηρότητας στο στήθος, βήχας, άσθμα ή σημάδια στασιμότητας νερού, όπως φλέγμα, προβλήματα του ουροποιητικού, οίδημα κλπ.
6. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την διάχυση και την διάδοση του qi στο εξωτερικό του σώματος και έτσι συνδέεται με το δέρμα και τις τρίχες του σώματος.
Το qi του πνεύμονα είναι υπεύθυνο για την προώθηση του αμυντικού qi (wei qi), των υγρών και του essence των τροφών σε όλο το σώμα. Έτσι, ζεσταίνει τους μύες και την επιφάνεια, εναρμονίζει την δράση ανοίγματος και κλεισίματος των επιφανειακών πόρων και ενυδατώνει τις σωματικές τρίχες και το δέρμα. Εάν το πνευμονικό qi είναι αδύναμο, το αμυντικό qi δεν μπορεί να θρέψει τις τρίχες του σώματος σωστά, με αποτέλεσμα να γίνονται εύθραυστες. Παρόμοια με τους πόρους στην επιφάνεια του πνεύμονα, οι πόροι στην επιφάνεια του δέρματος είναι πύλες του qi, υπεύθυνες για την "αναπνοή του σώματος". Εάν το αμυντικό qi είναι πολύ αδύναμο, ώστε να κλείνει σωστά τους πόρους, εκρέει ιδρώτας. Από την άλλη πλευρά, εάν υπάρχει υπερβολή βλαπτικού qi στον πνεύμονα, ο μηχανισμός ανοίγματος των πόρων παθαίνει εμπλοκή εύκολα. Τότε η λειτουργία αερισμού των πόρων διαταράσσεται και μπορεί να υπάρξουν συμπτώματα αναστολής της εφίδρωσης, όπως απουσία εφίδρωσης κατά την διάρκεια ενός πυρετού.
7. Ο πνεύμονας συνδέεται χαμηλότερα με το παχύ έντερο.
Ένας κλάδος του καναλιού του πνεύμονα συνδέεται με το παχύ έντερο χαμηλότερα, σχηματίζοντας έτσι ένα ζεύγος. Ο πνεύμονας είναι γνωστός ως μέταλλο yin (δομικός, αποθηκεύει το essence), το παχύ έντερο ως μέταλλο yang (κούφιο, μεταδίδει). Το qi του πνεύμονα είναι η δύναμη ώθησης πίσω από την δράση του παχέος εντέρου, μεταφέροντας και απορρίπτοντας άχρηστα υλικά. Από μία πιο γενική άποψη, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι το παχύ έντερο ενεργεί σε συμφωνία με το qi του δικτύου των πέντε οργάνων, το οποίο φθάνει σ' αυτό μέσω του πνεύμονα. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε ανεπάρκεια ή στασιμότητα της προωθητικής δύναμης ή σε ένα πρόβλημα υγρών (ξηρασία), που και τα δύο σχετίζονται με τον πνεύμονα. Ο πρωκτός, λόγω της στενής σχέσης του παχέος εντέρου με τον πνεύμονα, ονομάζεται πύλη po.
8. Ο πνεύμονας ανοίγει στην μύτη και συνδέεται με τον λαιμό.
Η μύτη είναι υπεύθυνη για την αναπνοή και την όσφρηση. Αυτές οι λειτουργίες εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από έναν υγιή πνεύμονα. Επίσης, η μύτη είναι μία πιθανή πύλη, μέσω της οποίας εξωτερικό βλαπτικό qi μπορεί να εισβάλει στον πνεύμονα. Εάν στον πνεύμονα εισβάλει βλαπτικό qi, μπορεί να υπάρχουν ρινικά συμπτώματα, όπως συμφόρηση στην μύτη, ρινική καταρροή ή απώλεια της όσφρησης. Εάν υπάρχει οξεία παρεμπόδιση του qi λόγω ζέστης στον πνεύμονα, θα υπάρξει ασθματική αναπνοή και στην περίπτωση αυτή τα ρουθούνια μπορεί να τρεμοπαίζουν.
Ο λαιμός είναι υπεύθυνος για την φωνή και μπορεί να συγκριθεί με τον ήχο που προέρχεται από ένα μεταλλικό κουδούνι. Όταν το μεταλλικό όργανο (πνεύμονας) έχει προσβληθεί, η φωνή μπορεί να αλλάξει, να χαμηλώσει ή ακόμα και να χαθεί, όπως στην περίπτωση πόνου ή βραχνιάσματος στον λαιμό.
Πηγή:
Heiner Fruehauf, Τα Δίκτυα των Πέντε Οργάνων της Κινεζικής Ιατρικής
* στο αγγλικό κείμενο το zong qi αποδίδεται με το αδόκιμο ancestral qi. Άλλοι το μεταφράζουν ως gathering qi ή collective qi.
** πολλοί το μεταφράζουν κ ως upright qi.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή Κινεζική κοσμοθεωρία, κάθε διαδικασία και κάθε αντικείμενο αντιπροσωπεύει μία μεταμόρφωση του ενός και του αυτού qi. Yin (ύλη) και Yang (λειτουργία) είναι οι δύο πιο βασικές διαφοροποιήσεις από το ίδιο - ΕΝΑ - παγκόσμιο qi.
Σύμφωνα με διάφορες αναφορές στο Neijing, ο όρος qi όταν χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του ανθρώπινου σώματος, έχει ουσιαστικά δύο έννοιες:
- δομικά υλικά, ουσιώδη για την διατήρηση της φυσικής ζωής, που είναι yuan qi, da qi, gu qi
- λειτουργικές πτυχές συγκεκριμένων δικτύων οργάνων, όπως στομαχικό qi, ηπατικό qi, qi του καναλιού taiyang κλπ.
Το qi, εξ ορισμού, κινείται. Είναι η ανεμπόδιστη κίνηση του σωματικού qi, που διευκολύνει την υγεία. Οι βασικές κινήσεις του qi είναι: ανοδική (sheng), καθοδική (jiang), προς τα έξω (chu) και προς τα μέσα (ru).
Οι βασικές λειτουργίες του σωματικού qi είναι:
- Μετακίνηση και κυκλοφορία των δομικών συστατικών του σώματος (η κυκλοφορία του αίματος, η διανομή των υγρών, η διαδικασία της ανάπτυξης, η λειτουργία των δικτύων οργάνων/καναλιών).
- Η θέρμανση των διαφόρων σωματικών επιπέδων (εάν το δέρμα και οι μύες δεν θερμαίνονται εξαιτίας ανεπάρκειας qi, θα υπάρξει αποστροφή στο κρύο, κρύα χέρια και πόδια κλπ).
- Η δημιουργία προστατευτικής και αποτελεσματικής ασπίδας έναντι εξωτερικών παθογόνων, όπως ο άνεμος ή το κρύο, αλλά και, σύμφωνα με τις σύγχρονες απόψεις, τους ιούς και τα βακτήρια.
- Η σταθεροποίηση και η συγκράτηση των δομικών στοιχείων του σώματος στην θέση τους (αλλιώς μπορεί να επέλθει αιμορραγία, εφίδρωση, ενούρηση, πρόπτωση οργάνων).
- Η ώθηση του μεταβολισμού (λχ, κατά την διαδικασία της παραγωγής του αίματος ή στην λειτουργία ορισμένων οργάνων, όπως ο μετασχηματισμός του qi διευκολύνει τον μεταβολισμό του νερού στην κύστη).
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα του σωματικού qi, που αναφέρονται με τους ακόλουθους όρους:
- Yuan qi (αυθεντικό [original] qi), που ονομάζεται επίσης jing qi (essence qi) ή shenjian dong qi (qi που κινείται προς τα έξω, σπειροειδώς, μεταξύ των νεφρών). Δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του σωματικού yuan yang (αυθεντικό yang) και yuan yin (αυθεντικό yin). Θεωρείται ότι είναι το πιο θεμελιώδες qi του ανθρωπίνου σώματος, η πηγή - ρίζα του μεταβολισμού. Ο λόγιος γιατρός Xu Lingtai της Δυναστείας Qing στην σημαίνουσα πραγματεία του: Συζητώντας την Προέλευση και την Εξέλιξη της Ιατρικής (Yixue Yuanliu Lun, 1757), δηλώνει: "Και πού εδρεύει, λοιπόν, αυτό το λεγόμενο αυθεντικό qi; Τα δίκτυα των πέντε οργάνων κατέχουν το δικό τους γνήσιο jing, το οποίο είναι κομμάτι του αυθεντικού qi. Ωστόσο, η αληθινή κατοικία αυτού του συστατικού είναι εκείνο, που τα κλασικά Ταοϊστικά κείμενα ονομάζουν dantian ή αυτό που το Nanjing (Κλασικό των Δυσκολιών) ονομάζει mingmen (πύλη της ζωής) και το Neijing ονομάζει "η μικρή καρδιά δίπλα στον έβδομο σπόνδυλο"".
- Da qi (έξοχο [great] qi), που ονομάζεται επίσης tian qi (ουράνιο qi): η αναπνοή.
- Gu qi (qi των σιτηρών), που ονομάζεται επίσης di qi (γήινο qi): το qi που αποστάζεται από τις τροφές.
- Zhen qi (γνήσιο [true] qi): η συνολική ενέργεια του σώματος, που είναι ο συνδυασμός του προγεννητικού yuan qi και του μεταγεννητικού qi του αέρα και των τροφών.
- Zong qi (παράγωγο* qi): συνδυασμός των δύο πτυχών του μεταγεννητικού qi, της αναπνοής και του αποσταγμένου τροφικού essence. Συγκεντρώνεται στο μέσο dantian, που είναι ανάμεσα στις θηλές και τις επιφάνειες στον λάρυγγα, για να υποστηρίξει την αναπνοή και την φωνή. Εισέρχεται επίσης στο κανάλι της καρδιάς για να προωθήσει την κυκλοφορία του qi και του αίματος.
- Ying qi (θρεπτικό qi): προκύπτει από το πυκνότερο τμήμα του essence των τροφών. Κυκλοφορεί στο εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων και συνδυάζεται με τα υγρά για την παραγωγή του αίματος. Επίσης, βοηθά το αίμα να κυκλοφορήσει. Για τον λόγο αυτό το ying qi και το xue (αίμα) μπορούν να διαφοροποιηθούν μόνο θεωρητικά -σε φυσική μορφή είναι πάντα ένα.
- Wei qi (αμυντικό qi): είναι κατασκευασμένο από το πλέον αιθερικό μέρος του essence των τροφών. Κυκλοφορεί εκτός των αγγείων, ζεσταίνει τους μύες, ενυδατώνει το δέρμα, είναι υπεύθυνο για το άνοιγμα και το κλείσιμο των πόρων. Αυτός είναι ο λόγος που μπορεί να προστατεύσει το σώμα από την εισβολή βλαπτικού [pernicious, και σε άλλα σημεία: evil] qi από το εξωτερικό.
- Zheng qi (δίκαιο [righteous**] qi), Xie qi (βλαπτικό qi): το zheng qi μπορεί να θεωρηθεί ως το παραδοσιακό ισοδύναμο του ανοσοποιητικού συστήματος, που αντιδρά στην εισβολή των εξωτερικών παθογόνων. Ο λόγιος Xie Liheng έκανε το ακόλουθο σχόλιο σχετικά με την προέλευση του zheng qi: "Είναι στην πραγματικότητα μία εκδήλωση της δύναμης του yuan qi". Ο λόγιος Li Zhongzhai διευκρίνισε σχετικά με την έννοια του ανταγωνιστή του, του βλαπτικού qi: "το xie qi δεν είναι τίποτα άλλο, παρά οι έξι παθογόνες επιρροές του αέρα: κρύο, καλοκαιρινή ζέστη, υγρασία, ξηρασία και φωτιά".
- Zangfu jingluo zhi qi (qi των οργάνων και του δικτύου των καναλιών): το qi των οργάνων (ηπατικό qi, σπληνικό qi κλπ) παραπέμπει στις αντίστοιχες λειτουργίες των διαφορετικών δικτύων οργάνων. Το qi του δικτύου των καναλιών αναφέρεται στο qi που ρέει μέσω των μεσημβρινών και που παράγει το αίσθημα της τοπικής διάτασης κατά την διάρκεια του βελονισμού ή της θεραπείας με πίεση.
- Zhong qi (κεντρικό qi): το qi του σπλήνα και του στομάχου. Κυρίως αναφέρεται στην μεταφορική λειτουργία του σπλήνα, με ιδιαίτερη αναφορά στην προς τα άνω δράση του. Όταν το κεντρικό qi καταρρεύσει, θα υπάρξουν σημάδια διαρροής προς τα κάτω, όπως: διάρροια, ακατάσχετη ούρηση, πρόπτωση του πρωκτού κλπ.
2. Ο πνεύμονας εμπεριέχει τα πνεύματα po.
Po είναι ένα αρχαίος αστρονομικός όρος, που προσδιορίζει το υλικό σώμα του φεγγαριού, ενώ ο όρος hun χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει το φως του φεγγαριού. Στην φύση, ο όρος po χρησιμοποιείται έτσι, που να αντιπροσωπεύσει τον ζωτικό δυναμισμό των σπλάχνων, που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση στην γη. Στην Ιατρική χρησιμοποιείται για να περιγράψει τόσο μετρήσιμες φυσιολογικές λειτουργίες, όσο και την ανάπτυξη.
Ο λόγιος Kong Yingda εξηγεί: "Το πνεύμα της μορφής ονομάζεται po. Μόλις οι άνθρωποι γεννηθούν, μπορούν να δουν και να ακούσουν, τα χέρια και τα πόδια τους μπορούν να κινούνται. Αυτές οι δράσεις οφείλονται στην λειτουργία των po".
Ο Δάσκαλος ιατρός Zhang Jingyue, της Δυναστείας Ming, το επεξεργάζεται περαιτέρω: "Η συνέπεια των po είναι ότι μπορούμε να κινηθούμε και να κάνουμε πράγματα, ότι υπάρχει φαγούρα και πόνος".
Εν ολίγοις, po, είναι τα βασικά ένστικτα που έχουμε από την γέννησή μας, που μας επιτρέπουν να βλέπουμε και να ακούμε, να τρώμε και να κλαίμε, ακόμα και από την πρώιμη κατάσταση επίγνωσης και την δραστηριότητα ενός μωρού. Δεδομένου ότι η αναπνοή είναι το πλέον θεμελιώδες ένστικτο, ο πνεύμονας είναι η κατοικία των πνευμάτων po.
Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό στο Neijing: "τα po ακολουθούν το jing". Στην καθομιλουμένη Κινεζική, για τα άτομα με ογκώδη φωνή, έντονα μάτια ή με αντανακλαστικά που ενδείκνυνται για την άσκηση των πολεμικών τεχνών, λέγεται ότι "έχουν πολλά qi po".
3. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την ομαλή ροή (διοίκηση).
Ο πνεύμονας είναι στενά συνδεδεμένος με την καρδιά, όπως ακριβώς και το qi συνδέεται στενά με το αίμα. Η διαχειριστική πτυχή του πνεύμονα αφορά κυρίως λειτουργίες ελέγχου και εναρμόνισης σε σχέση με την ροή του αίματος. Στο Neijing διασαφηνίζεται: "Ο πνεύμονας ανοίγει τα εκατό αγγεία". Όσον αφορά στην στενή σχέση qi και αίματος, οι κλασικοί αναφέρουν επίσης: "Το qi είναι ο διοικητής του αίματος. Εάν το qi κινείται, κινείται και το αίμα".
4. Ο πνεύμονας είναι ευαίσθητο όργανο (δεν αντέχει την ζέστη και το κρύο).
Ακριβώς όπως ένα μεταλλικό αντικείμενο απορροφά στιγμιαία την θερμοκρασία του περιβάλλοντός του, το όργανο μέταλλο (πνεύμονας) επηρεάζεται εύκολα από εξωτερικές επιρροές βλαπτικής ζέστης ή κρύου.
5. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την καθοδική κίνηση του qi, συνεπώς, για το άνοιγμα και την ρύθμιση του καναλιού του νερού.
Το πνευμονικό qi συνεχώς κινείται καθοδικά, μεταφέρει νερό προς τα κάτω. Παρέχει υγρά στα υπόλοιπα δίκτυα των οργάνων και ρυθμίζει την ούρηση. Στο Neijing προσδιορίζεται ως εξής: "Ο πνεύμονας είναι η ανώτερη πηγή του νερού". Εάν χάσει την κρίσιμη καθοδική λειτουργία του, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα πνιγηρότητας στο στήθος, βήχας, άσθμα ή σημάδια στασιμότητας νερού, όπως φλέγμα, προβλήματα του ουροποιητικού, οίδημα κλπ.
6. Ο πνεύμονας είναι υπεύθυνος για την διάχυση και την διάδοση του qi στο εξωτερικό του σώματος και έτσι συνδέεται με το δέρμα και τις τρίχες του σώματος.
Το qi του πνεύμονα είναι υπεύθυνο για την προώθηση του αμυντικού qi (wei qi), των υγρών και του essence των τροφών σε όλο το σώμα. Έτσι, ζεσταίνει τους μύες και την επιφάνεια, εναρμονίζει την δράση ανοίγματος και κλεισίματος των επιφανειακών πόρων και ενυδατώνει τις σωματικές τρίχες και το δέρμα. Εάν το πνευμονικό qi είναι αδύναμο, το αμυντικό qi δεν μπορεί να θρέψει τις τρίχες του σώματος σωστά, με αποτέλεσμα να γίνονται εύθραυστες. Παρόμοια με τους πόρους στην επιφάνεια του πνεύμονα, οι πόροι στην επιφάνεια του δέρματος είναι πύλες του qi, υπεύθυνες για την "αναπνοή του σώματος". Εάν το αμυντικό qi είναι πολύ αδύναμο, ώστε να κλείνει σωστά τους πόρους, εκρέει ιδρώτας. Από την άλλη πλευρά, εάν υπάρχει υπερβολή βλαπτικού qi στον πνεύμονα, ο μηχανισμός ανοίγματος των πόρων παθαίνει εμπλοκή εύκολα. Τότε η λειτουργία αερισμού των πόρων διαταράσσεται και μπορεί να υπάρξουν συμπτώματα αναστολής της εφίδρωσης, όπως απουσία εφίδρωσης κατά την διάρκεια ενός πυρετού.
7. Ο πνεύμονας συνδέεται χαμηλότερα με το παχύ έντερο.
Ένας κλάδος του καναλιού του πνεύμονα συνδέεται με το παχύ έντερο χαμηλότερα, σχηματίζοντας έτσι ένα ζεύγος. Ο πνεύμονας είναι γνωστός ως μέταλλο yin (δομικός, αποθηκεύει το essence), το παχύ έντερο ως μέταλλο yang (κούφιο, μεταδίδει). Το qi του πνεύμονα είναι η δύναμη ώθησης πίσω από την δράση του παχέος εντέρου, μεταφέροντας και απορρίπτοντας άχρηστα υλικά. Από μία πιο γενική άποψη, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι το παχύ έντερο ενεργεί σε συμφωνία με το qi του δικτύου των πέντε οργάνων, το οποίο φθάνει σ' αυτό μέσω του πνεύμονα. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε ανεπάρκεια ή στασιμότητα της προωθητικής δύναμης ή σε ένα πρόβλημα υγρών (ξηρασία), που και τα δύο σχετίζονται με τον πνεύμονα. Ο πρωκτός, λόγω της στενής σχέσης του παχέος εντέρου με τον πνεύμονα, ονομάζεται πύλη po.
8. Ο πνεύμονας ανοίγει στην μύτη και συνδέεται με τον λαιμό.
Η μύτη είναι υπεύθυνη για την αναπνοή και την όσφρηση. Αυτές οι λειτουργίες εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από έναν υγιή πνεύμονα. Επίσης, η μύτη είναι μία πιθανή πύλη, μέσω της οποίας εξωτερικό βλαπτικό qi μπορεί να εισβάλει στον πνεύμονα. Εάν στον πνεύμονα εισβάλει βλαπτικό qi, μπορεί να υπάρχουν ρινικά συμπτώματα, όπως συμφόρηση στην μύτη, ρινική καταρροή ή απώλεια της όσφρησης. Εάν υπάρχει οξεία παρεμπόδιση του qi λόγω ζέστης στον πνεύμονα, θα υπάρξει ασθματική αναπνοή και στην περίπτωση αυτή τα ρουθούνια μπορεί να τρεμοπαίζουν.
Ο λαιμός είναι υπεύθυνος για την φωνή και μπορεί να συγκριθεί με τον ήχο που προέρχεται από ένα μεταλλικό κουδούνι. Όταν το μεταλλικό όργανο (πνεύμονας) έχει προσβληθεί, η φωνή μπορεί να αλλάξει, να χαμηλώσει ή ακόμα και να χαθεί, όπως στην περίπτωση πόνου ή βραχνιάσματος στον λαιμό.
Πηγή:
Heiner Fruehauf, Τα Δίκτυα των Πέντε Οργάνων της Κινεζικής Ιατρικής
* στο αγγλικό κείμενο το zong qi αποδίδεται με το αδόκιμο ancestral qi. Άλλοι το μεταφράζουν ως gathering qi ή collective qi.
** πολλοί το μεταφράζουν κ ως upright qi.
