Υπάρχουν δύο συστήματα προσδιορισμού προτύπου εξωτερικής μολυσματικής νόσου: τα Έξι Κανάλια και οι Τέσσερις Πτυχές.
Προσδιορισμός του Προτύπου των Έξι Καναλιών
Πρόκειται για μία μέθοδο διάγνωσης εξωτερικής μολυσματικής εμπύρετης νόσου. Προέρχεται από την Σχολή ‟Ψυχρής βλάβης‟ και περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Zhang Ji της δυναστείας Han. Όπως υποδεικνύει ο όρος ‟ψυχρή βλάβη‟, το σύστημα αυτό αφορά στο κρύο (ή αέρα και κρύο) ως πρωταρχική αιτία της ασθένειας από εξωτερική μόλυνση, παρόλο που μπορεί να μετατραπεί σε θερμότητα υπό ορισμένες συνθήκες*.
Τα έξι κανάλια είναι:
Στον προσδιορισμό του προτύπου των έξι καναλιών, χρησιμοποιούνται οι ίδιοι όροι που παραπέμπουν στα διαφορετικά επίπεδα διείσδυσης στην εξέλιξη μιας ασθένειας. Εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες (άνεμος και κρύο) εισβάλλουν στο εξωτερικό και εγκαθίστανται στο μεγαλύτερο yang κανάλι. Εάν αποτύχει η αντιμετώπισή της, η ασθένεια μπορεί να κινηθεί σε άλλα κανάλια. Η πρόοδός της χαρακτηρίζεται από αλλαγές στα σημεία, που εμφανίζονται στο άτομο. Υπό κανονικές συνθήκες η νόσος προχωρεί πρώτα μέσα από τα κανάλια του yang. Μόνο όταν το ‟ορθό‟ qi είναι αδύναμο, η νόσος μπορεί να προχωρήσει από τα yang στα yin κανάλια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι βλαπτικοί παράγοντες μπορεί να διεισδύσουν στα yin κανάλια άμεσα.
Νόσος στο Greater Yang (Λεπτό Έντερο - Ουροδόχος)
Προκύπτει όταν αέρας και κρύο προσβάλουν το εξωτερικό. Τα κυριότερα σημεία είναι αποστροφή σε άνεμο ή κρύο, πονοκέφαλος και επιπλέων σφυγμός. Μερικές φορές συνοδεύεται από πυρετό, γενικευμένο πόνο, ένταση και δυσκαμψία στον αυχένα και την πλάτη. Η παρουσία εφίδρωσης σηματοδοτεί ένα πρότυπο κενότητας, ενώ η απουσία της σηματοδοτεί ένα πρότυπο κορεσμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ασθένεια μπορεί να περάσει κατά μήκος της διαδρομής του καναλιού στο εσωτερικό του Greater Yang οργάνου, λχ, στην ουροδόχο κύστη.
Νόσος στο Yang Brightness (Παχύ Έντερο - Στομάχι)
Συνήθως προκύπτει όταν αποτυγχάνει η αντιμετώπιση ‟βλαπτικού‟ qi στο Greater Yang. Περνάει στο εσωτερικό του Yang Brightness, μετατρεπόμενο κατά την διαδικασία αυτή σε ζέστη. Τα κύρια σημεία είναι γενικευμένος πυρετός και εφίδρωση, αποστροφή στην ζέστη, αναστάτωση - διέγερση και δίψα. Εάν θίγονται επίσης στομάχι και παχύ έντερο, εκδηλώνεται περαιτέρω με δυσκοιλιότητα, μαζί με κοιλιακή πληρότητα και πόνο.
Νόσος στο Lesser Yang (Τριπλός Θερμαστής - Χοληδόχος)
Συνήθως προκύπτει, όταν η εξασθένηση του ‟ορθού‟ qi επιτρέπει σε ένα εισερχόμενο βλαπτικό στοιχείο, να προσδεθεί στο κανάλι της χοληδόχου κύστης και να επηρεάζει την κανονική ανοδική και καθοδική κίνηση του qi. Τα κύρια σημεία είναι: εναλλασσόμενος πυρετός και αποστροφή στο κρύο, αίσθημα πληρότητας στο στήθος και στα πλευρά, καμία σκέψη για φαγητό ή ποτό, στεναχώρια - δυσφορία στην καρδιά, αναγούλα, πικρή γεύση στο στόμα, ξηρός φάρυγγας, ζάλη στην όραση και σφυγμός ‟σαν χορδή‟.
Νόσος στο Greater Yin (Πνεύμονας - Σπλήνας)
Μπορεί να προκύψει από ακατάλληλη θεραπεία ή από την έλλειψη κατάλληλης θεραπείας σε ασθένεια των yang καναλιών. Μπορεί επίσης να προκύψει, όταν λόγω κενότητας του σπληνικού yang , το ‟βλαπτικό‟ κρύο πλήττει απευθείας το Greater Yin. Τα κύρια σημεία είναι κοιλιακή πληρότητα με περιοδικό πόνο, εμετός, διάρροια, έλλειψη δίψας και σφυγμός συγκρατημένος και αδύναμος.
Νόσος στο Lesser Yin (Καρδιά - Νεφρά)
Προκύπτει σε ασθένεια με ‟ψυχρή βλάβη‟, όταν το yin και το yang του σώματος έχουν αποδυναμωθεί. Επικεντρώνεται στην καρδιά και τα νεφρά. Παίρνει δύο διαφορετικές μορφές:
♦ Η κύρια μορφή είναι ένα πρότυπο κενότητας yang που εκδηλώνεται με αποστροφή στο κρύο, κουλουριασμένη στάση του σώματος, υπνηλία, πολύ κρύα άκρα, σφυγμό λεπτό και εξασθενημένο. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και διάρροια με αχώνευτες τροφές στα κόπρανα.
♦ Η άλλη μορφή είναι ένα πρότυπο κενότητας yin με εσωτερική ζέστη, η οποία εκδηλώνεται ως στεναχώρια - δυσφορία στην καρδιά, αϋπνία, ξηρό στόμα και φάρυγγας.
Νόσος στο Reverting Yin (Περικάρδιο - Συκώτι)
Χαρακτηρίζεται από ζέστη στο επάνω μέρος του σώματος και κρύο στο κάτω μέρος. Τα κύρια σημάδια θερμότητας στο άνω μέρος είναι η δίψα με μεγάλη πρόσληψη υγρών, ογκούμενο qi στην καρδιά**, ανησυχία ζέστης στην καρδιά και ‟ διαμαρτυρόμενο‟ στομάχι (αίσθημα παρόμοιο με πόνο ή πείνα). Τα σημάδια κρύου στο κάτω μέρος του σώματος είναι ανορεξία και εμετοί με νηματώδη (ασκαρίαση).
Προσδιορισμός του Προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών
Είναι το σύστημα προσδιορισμού προτύπου του δόγματος των ‟Θερμών ασθενειών‟, που προέκυψε κατά τις δυναστείες Ming και Qing, για να ανταγωνιστεί το δόγμα της ‟Ψυχρής βλάβης‟. Ενώ η Σχολή της ‟Ψυχρής βλάβης‟ θεωρεί αέρα και κρύο σαν τα βασικά αίτια της ασθένειας, η Σχολή των ‟Θερμών ασθενειών‟ επικεντρώνεται στην θερμότητα (δηλαδή, ζέστη) ως το πρωταρχικό αίτιο. Η διαφοροποίηση συνήθως αποδίδεται σε αλλαγές στα επικρατούντα εμπύρετα νοσήματα στο πέρασμα των αιώνων, την αύξηση των επιδημιών, εν μέρει ως αποτέλεσμα του πολέμου, των μετακινήσεων πληθυσμών προς τον νότο και άλλους παράγοντες.
Παρά την διαφορά στην κύρια αιτία η θεωρία της ‟Θερμής ασθένειας‟ έχει πολλά κοινά με την θεωρία της ‟Ψυχρής βλάβης‟. Πιο συγκεκριμένα, διατηρεί την έννοια των επιπέδων της διείσδυσης. Ωστόσο, αντί να χρησιμοποιεί ως πλαίσιο τα έξι κανάλια, εστιάζει σε άμυνα, qi, δομή και αίμα καθώς και στα επίπεδα διείσδυσης. Στην Αγγλική γλώσσα αυτά αναφέρονται ως ‟Τέσσερις Πτυχές - Four Aspects‟ για λόγους συντομίας.
Επιπλέον, η θεωρία της ‟Θερμής ασθένειας‟ έχει μια εναλλακτική αντίληψη για την διείσδυση της νόσου, που βασίζεται στον Τριπλό Θερμαστή. Η νόσος προχωρεί από το Άνω Θερμαστή, μέσω του Κεντρικού Θερμαστή, στον Κάτω Θερμαστή -το βαθύτερο επίπεδο της διείσδυσης. Ο προσδιορισμός του προτύπου του Τριπλού Θερμαστή είναι λιγότερο σημαντικός από τον προσδιορισμό του προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών και ως εκ τούτου μπορεί εδώ να αγνοηθεί.
Η ‟θερμή ασθένεια‟ παίρνει τη μορφή διαφόρων ασθενειών που το όνομά τους προέρχεται από τους βλαπτικούς παράγοντες που τις προκαλούν: άνεμος - θερμότητα, υγρασία - θερμότητα, άνοιξη - θερμότητα, καλοκαιρινή ζέστη - θερμότητα και θερμή ξηρασία (φθινοπωρινή ξηρασία). Όλα αυτά σχετίζονται με μια συγκεκριμένη εποχή και μπορούν να αναλυθούν με τους όρους του συστήματος του προσδιορισμού προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών.
Πρότυπα της πτυχής άμυνα
Μπορεί να λάβουν διάφορες μορφές, αλλά τα βασικά σημεία είναι: πυρετός με ελαφριά αποστροφή στο κρύο και ξηροστομία. Μερικές φορές μπορεί να συνοδεύεται από εφίδρωση.
Τα πρότυπα της πτυχής άμυνα αντιστοιχούν σε πρότυπα ‟ψυχρής βλάβης‟ στο Greater Yang. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα πρότυπα ‟ψυχρής βλάβης‟, αυτά προκαλούνται από τον βλαπτικό παράγοντα ζέστη και εκδηλώνονται με σημεία ζέστης.
Τα πρότυπα της πτυχής άμυνα προκαλούνται από άνεμο - θερμότητα και υγρασία -θερμότητα.
Ο άνεμος - θερμότητα χαρακτηρίζεται από συμπτώματα ζέστης στον πνεύμονα, όπως βήχας, πόνος στον φάρυγγα και ευκρινώς κόκκινη γλώσσα.
Τα πρότυπα υγρασία - θερμότητα χαρακτηρίζονται από σημάδια ‟θολότητας από υγρασία που αποφράσσει το κέντρο‟***, όπως γενικό αίσθημα βάρους, καταπίεση στο στήθος, ναυτία και γλοιώδες επίχρισμα στην γλώσσα.
Πρότυπα της πτυχής qi
Λαμβάνουν πολλές μορφές. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζονται από πυρετό, αποστροφή στην ζέστη περισσότερο από ότι στο κρύο, δίψα, πικρή γεύση στο στόμα, κίτρινα ή κόκκινα ούρα, ταχύ σφυγμό και κίτρινο ή κιτρινόλευκο επίχρισμα στη γλώσσα.
Πρότυπα της πτυχής δομή
Όταν ο βλαπτικός παράγων θερμότητα εισέρχεται στην πτυχή δομή, εκδηλώνεται με σημεία, όπως κόκκινη ή βυσσινί γλώσσα, ταχυπαλμία και πυρετό. Αν το ‟κακό‟ είναι υγρασία - θερμότητα, θα προκαλέσει ένα παχύ γλοιώδες επίχρισμα της γλώσσας.
Τα πρότυπα της πτυχής κατασκευή ποικίλλουν. Όταν ο βλαπτικός παράγων έχει, μόλις τώρα, αρχίσει να διεισδύει στην πτυχή δομή, στην κατάσταση δεσπόζουν σημεία πτυχής qi. Όταν έχει διεισδύσει βαθιά, μπορεί να οδηγήσει σε θόλωση του πνεύματος, η οποία δείχνει ‟ζέστη που εισέρχεται στο περικάρδιο‟**** (με άλλα λόγια, η καρδιά).
Πρότυπα της πτυχής αίμα
Όταν ο βλαπτικός παράγων εισέρχεται στην πτυχή του αίματος, εκδηλώνεται με την φρενήρη κίνηση του αίματος, όπως εξωτερική αιμορραγία και μοβ κηλιδοβλατιδώδη εξανθήματα. Η γλώσσα είναι κατακόκκινη και μπορεί, επίσης, να είναι γυμνή και λεία σαν καθρέφτης, που δείχνει βλάβη στο yin και απώλεια υγρών. Η ανεπάρκεια yin - υγρών μπορεί να οδηγήσει σε κενότητα με ανακίνηση εσωτερικού ανέμου, που χαρακτηρίζεται από σπασμούς.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
*Ασθένειες που προκαλούνται από χειμωνιάτικο κρύωμα. Χαρακτηρίζονται ως νόσοι ζέστης (εμπύρετες) εξωτερικής μόλυνσης (externally contracted heat (febrile) diseases).
Στο Elementary Questions αναφέρεται: ‟Οι ασθένειες ζέστης (εμπύρετες) είναι όλες τύπου ψυχρής βλάβης‟, επίσης: ‟Όταν ένα άτομο έχει πληγεί από το κρύο (is damaged by cold), η νόσος είναι εμπύρετη‟.
Στο The Classic of Difficult Issues αναφέρεται: ‟Η ψυχρή βλάβη έχει πέντε μορφές: ψυχρή βλάβη, κτύπημα ανέμου, υγρή θερμότητα (damp warmth), ασθένεια ζέστης (heat disease) και ασθένεια θερμότητας (warm disease)‟. Αυτή η συγκεκριμένη μορφή της εμπύρετης νόσου αναλύεται με το On Cold Damage, δηλαδή, ένα Greater Yang πρότυπο νόσου ζέστης (εμπύρετης) εξωτερικής μόλυνσης με απουσία εφίδρωσης, δυσκαμψία του αυχένα και σφικτό επιπλέοντα σφυγμό.
**Qi surging up into the heart: υποκειμενικό αίσθημα μιας ‟ογκούμενης‟ ανόδου στην περιοχή της καρδιάς (αντιρροή του ηπατικού qi).
***dump turbidity obstructing the center: φλέγμα και υγρασία επιβαρύνουν τον σπλήνα, ώστε οι ανοδικές και καθοδικές λειτουργίες σπλήνα και στομάχου να χάνουν την κανονικότητα και την ομαλότητά τους.
****heat entering the pericardium: ζέστη που προκαλεί διανοητικές διαταραχές (θολός νους, μανία κλπ). Σημεία καταστροφής του πνευματικού φωτός (spirit light) παρατηρούνται συχνά σε θερμή νόσο, όταν η ‟ζέστη εισέρχεται στο περικάρδιο‟.
Προσδιορισμός του Προτύπου των Έξι Καναλιών
Πρόκειται για μία μέθοδο διάγνωσης εξωτερικής μολυσματικής εμπύρετης νόσου. Προέρχεται από την Σχολή ‟Ψυχρής βλάβης‟ και περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Zhang Ji της δυναστείας Han. Όπως υποδεικνύει ο όρος ‟ψυχρή βλάβη‟, το σύστημα αυτό αφορά στο κρύο (ή αέρα και κρύο) ως πρωταρχική αιτία της ασθένειας από εξωτερική μόλυνση, παρόλο που μπορεί να μετατραπεί σε θερμότητα υπό ορισμένες συνθήκες*.
Τα έξι κανάλια είναι:
- Greater Yang (Λεπτό Έντερο - Ουροδόχος),
- Yang Brightness (Παχύ Έντερο - Στομάχι),
- Lesser Yang (Τριπλός Θερμαστής - Χοληδόχος),
- Greater Yin (Πνεύμονας - Σπλήνας),
- Lesser Yin (Καρδιά - Νεφρά) και
- Reverting Yin (Περικάρδιο - Συκώτι).
Στον προσδιορισμό του προτύπου των έξι καναλιών, χρησιμοποιούνται οι ίδιοι όροι που παραπέμπουν στα διαφορετικά επίπεδα διείσδυσης στην εξέλιξη μιας ασθένειας. Εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες (άνεμος και κρύο) εισβάλλουν στο εξωτερικό και εγκαθίστανται στο μεγαλύτερο yang κανάλι. Εάν αποτύχει η αντιμετώπισή της, η ασθένεια μπορεί να κινηθεί σε άλλα κανάλια. Η πρόοδός της χαρακτηρίζεται από αλλαγές στα σημεία, που εμφανίζονται στο άτομο. Υπό κανονικές συνθήκες η νόσος προχωρεί πρώτα μέσα από τα κανάλια του yang. Μόνο όταν το ‟ορθό‟ qi είναι αδύναμο, η νόσος μπορεί να προχωρήσει από τα yang στα yin κανάλια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι βλαπτικοί παράγοντες μπορεί να διεισδύσουν στα yin κανάλια άμεσα.
Νόσος στο Greater Yang (Λεπτό Έντερο - Ουροδόχος)
Προκύπτει όταν αέρας και κρύο προσβάλουν το εξωτερικό. Τα κυριότερα σημεία είναι αποστροφή σε άνεμο ή κρύο, πονοκέφαλος και επιπλέων σφυγμός. Μερικές φορές συνοδεύεται από πυρετό, γενικευμένο πόνο, ένταση και δυσκαμψία στον αυχένα και την πλάτη. Η παρουσία εφίδρωσης σηματοδοτεί ένα πρότυπο κενότητας, ενώ η απουσία της σηματοδοτεί ένα πρότυπο κορεσμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ασθένεια μπορεί να περάσει κατά μήκος της διαδρομής του καναλιού στο εσωτερικό του Greater Yang οργάνου, λχ, στην ουροδόχο κύστη.
Νόσος στο Yang Brightness (Παχύ Έντερο - Στομάχι)
Συνήθως προκύπτει όταν αποτυγχάνει η αντιμετώπιση ‟βλαπτικού‟ qi στο Greater Yang. Περνάει στο εσωτερικό του Yang Brightness, μετατρεπόμενο κατά την διαδικασία αυτή σε ζέστη. Τα κύρια σημεία είναι γενικευμένος πυρετός και εφίδρωση, αποστροφή στην ζέστη, αναστάτωση - διέγερση και δίψα. Εάν θίγονται επίσης στομάχι και παχύ έντερο, εκδηλώνεται περαιτέρω με δυσκοιλιότητα, μαζί με κοιλιακή πληρότητα και πόνο.
Νόσος στο Lesser Yang (Τριπλός Θερμαστής - Χοληδόχος)
Συνήθως προκύπτει, όταν η εξασθένηση του ‟ορθού‟ qi επιτρέπει σε ένα εισερχόμενο βλαπτικό στοιχείο, να προσδεθεί στο κανάλι της χοληδόχου κύστης και να επηρεάζει την κανονική ανοδική και καθοδική κίνηση του qi. Τα κύρια σημεία είναι: εναλλασσόμενος πυρετός και αποστροφή στο κρύο, αίσθημα πληρότητας στο στήθος και στα πλευρά, καμία σκέψη για φαγητό ή ποτό, στεναχώρια - δυσφορία στην καρδιά, αναγούλα, πικρή γεύση στο στόμα, ξηρός φάρυγγας, ζάλη στην όραση και σφυγμός ‟σαν χορδή‟.
Νόσος στο Greater Yin (Πνεύμονας - Σπλήνας)
Μπορεί να προκύψει από ακατάλληλη θεραπεία ή από την έλλειψη κατάλληλης θεραπείας σε ασθένεια των yang καναλιών. Μπορεί επίσης να προκύψει, όταν λόγω κενότητας του σπληνικού yang , το ‟βλαπτικό‟ κρύο πλήττει απευθείας το Greater Yin. Τα κύρια σημεία είναι κοιλιακή πληρότητα με περιοδικό πόνο, εμετός, διάρροια, έλλειψη δίψας και σφυγμός συγκρατημένος και αδύναμος.
Νόσος στο Lesser Yin (Καρδιά - Νεφρά)
Προκύπτει σε ασθένεια με ‟ψυχρή βλάβη‟, όταν το yin και το yang του σώματος έχουν αποδυναμωθεί. Επικεντρώνεται στην καρδιά και τα νεφρά. Παίρνει δύο διαφορετικές μορφές:
♦ Η κύρια μορφή είναι ένα πρότυπο κενότητας yang που εκδηλώνεται με αποστροφή στο κρύο, κουλουριασμένη στάση του σώματος, υπνηλία, πολύ κρύα άκρα, σφυγμό λεπτό και εξασθενημένο. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και διάρροια με αχώνευτες τροφές στα κόπρανα.
♦ Η άλλη μορφή είναι ένα πρότυπο κενότητας yin με εσωτερική ζέστη, η οποία εκδηλώνεται ως στεναχώρια - δυσφορία στην καρδιά, αϋπνία, ξηρό στόμα και φάρυγγας.
Νόσος στο Reverting Yin (Περικάρδιο - Συκώτι)
Χαρακτηρίζεται από ζέστη στο επάνω μέρος του σώματος και κρύο στο κάτω μέρος. Τα κύρια σημάδια θερμότητας στο άνω μέρος είναι η δίψα με μεγάλη πρόσληψη υγρών, ογκούμενο qi στην καρδιά**, ανησυχία ζέστης στην καρδιά και ‟ διαμαρτυρόμενο‟ στομάχι (αίσθημα παρόμοιο με πόνο ή πείνα). Τα σημάδια κρύου στο κάτω μέρος του σώματος είναι ανορεξία και εμετοί με νηματώδη (ασκαρίαση).
Προσδιορισμός του Προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών
Είναι το σύστημα προσδιορισμού προτύπου του δόγματος των ‟Θερμών ασθενειών‟, που προέκυψε κατά τις δυναστείες Ming και Qing, για να ανταγωνιστεί το δόγμα της ‟Ψυχρής βλάβης‟. Ενώ η Σχολή της ‟Ψυχρής βλάβης‟ θεωρεί αέρα και κρύο σαν τα βασικά αίτια της ασθένειας, η Σχολή των ‟Θερμών ασθενειών‟ επικεντρώνεται στην θερμότητα (δηλαδή, ζέστη) ως το πρωταρχικό αίτιο. Η διαφοροποίηση συνήθως αποδίδεται σε αλλαγές στα επικρατούντα εμπύρετα νοσήματα στο πέρασμα των αιώνων, την αύξηση των επιδημιών, εν μέρει ως αποτέλεσμα του πολέμου, των μετακινήσεων πληθυσμών προς τον νότο και άλλους παράγοντες.
Παρά την διαφορά στην κύρια αιτία η θεωρία της ‟Θερμής ασθένειας‟ έχει πολλά κοινά με την θεωρία της ‟Ψυχρής βλάβης‟. Πιο συγκεκριμένα, διατηρεί την έννοια των επιπέδων της διείσδυσης. Ωστόσο, αντί να χρησιμοποιεί ως πλαίσιο τα έξι κανάλια, εστιάζει σε άμυνα, qi, δομή και αίμα καθώς και στα επίπεδα διείσδυσης. Στην Αγγλική γλώσσα αυτά αναφέρονται ως ‟Τέσσερις Πτυχές - Four Aspects‟ για λόγους συντομίας.
Επιπλέον, η θεωρία της ‟Θερμής ασθένειας‟ έχει μια εναλλακτική αντίληψη για την διείσδυση της νόσου, που βασίζεται στον Τριπλό Θερμαστή. Η νόσος προχωρεί από το Άνω Θερμαστή, μέσω του Κεντρικού Θερμαστή, στον Κάτω Θερμαστή -το βαθύτερο επίπεδο της διείσδυσης. Ο προσδιορισμός του προτύπου του Τριπλού Θερμαστή είναι λιγότερο σημαντικός από τον προσδιορισμό του προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών και ως εκ τούτου μπορεί εδώ να αγνοηθεί.
Η ‟θερμή ασθένεια‟ παίρνει τη μορφή διαφόρων ασθενειών που το όνομά τους προέρχεται από τους βλαπτικούς παράγοντες που τις προκαλούν: άνεμος - θερμότητα, υγρασία - θερμότητα, άνοιξη - θερμότητα, καλοκαιρινή ζέστη - θερμότητα και θερμή ξηρασία (φθινοπωρινή ξηρασία). Όλα αυτά σχετίζονται με μια συγκεκριμένη εποχή και μπορούν να αναλυθούν με τους όρους του συστήματος του προσδιορισμού προτύπου των Τεσσάρων Πτυχών.
Πρότυπα της πτυχής άμυνα
Μπορεί να λάβουν διάφορες μορφές, αλλά τα βασικά σημεία είναι: πυρετός με ελαφριά αποστροφή στο κρύο και ξηροστομία. Μερικές φορές μπορεί να συνοδεύεται από εφίδρωση.
Τα πρότυπα της πτυχής άμυνα αντιστοιχούν σε πρότυπα ‟ψυχρής βλάβης‟ στο Greater Yang. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα πρότυπα ‟ψυχρής βλάβης‟, αυτά προκαλούνται από τον βλαπτικό παράγοντα ζέστη και εκδηλώνονται με σημεία ζέστης.
Τα πρότυπα της πτυχής άμυνα προκαλούνται από άνεμο - θερμότητα και υγρασία -θερμότητα.
Ο άνεμος - θερμότητα χαρακτηρίζεται από συμπτώματα ζέστης στον πνεύμονα, όπως βήχας, πόνος στον φάρυγγα και ευκρινώς κόκκινη γλώσσα.
Τα πρότυπα υγρασία - θερμότητα χαρακτηρίζονται από σημάδια ‟θολότητας από υγρασία που αποφράσσει το κέντρο‟***, όπως γενικό αίσθημα βάρους, καταπίεση στο στήθος, ναυτία και γλοιώδες επίχρισμα στην γλώσσα.
Πρότυπα της πτυχής qi
Λαμβάνουν πολλές μορφές. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζονται από πυρετό, αποστροφή στην ζέστη περισσότερο από ότι στο κρύο, δίψα, πικρή γεύση στο στόμα, κίτρινα ή κόκκινα ούρα, ταχύ σφυγμό και κίτρινο ή κιτρινόλευκο επίχρισμα στη γλώσσα.
Πρότυπα της πτυχής δομή
Όταν ο βλαπτικός παράγων θερμότητα εισέρχεται στην πτυχή δομή, εκδηλώνεται με σημεία, όπως κόκκινη ή βυσσινί γλώσσα, ταχυπαλμία και πυρετό. Αν το ‟κακό‟ είναι υγρασία - θερμότητα, θα προκαλέσει ένα παχύ γλοιώδες επίχρισμα της γλώσσας.
Τα πρότυπα της πτυχής κατασκευή ποικίλλουν. Όταν ο βλαπτικός παράγων έχει, μόλις τώρα, αρχίσει να διεισδύει στην πτυχή δομή, στην κατάσταση δεσπόζουν σημεία πτυχής qi. Όταν έχει διεισδύσει βαθιά, μπορεί να οδηγήσει σε θόλωση του πνεύματος, η οποία δείχνει ‟ζέστη που εισέρχεται στο περικάρδιο‟**** (με άλλα λόγια, η καρδιά).
Πρότυπα της πτυχής αίμα
Όταν ο βλαπτικός παράγων εισέρχεται στην πτυχή του αίματος, εκδηλώνεται με την φρενήρη κίνηση του αίματος, όπως εξωτερική αιμορραγία και μοβ κηλιδοβλατιδώδη εξανθήματα. Η γλώσσα είναι κατακόκκινη και μπορεί, επίσης, να είναι γυμνή και λεία σαν καθρέφτης, που δείχνει βλάβη στο yin και απώλεια υγρών. Η ανεπάρκεια yin - υγρών μπορεί να οδηγήσει σε κενότητα με ανακίνηση εσωτερικού ανέμου, που χαρακτηρίζεται από σπασμούς.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
*Ασθένειες που προκαλούνται από χειμωνιάτικο κρύωμα. Χαρακτηρίζονται ως νόσοι ζέστης (εμπύρετες) εξωτερικής μόλυνσης (externally contracted heat (febrile) diseases).
Στο Elementary Questions αναφέρεται: ‟Οι ασθένειες ζέστης (εμπύρετες) είναι όλες τύπου ψυχρής βλάβης‟, επίσης: ‟Όταν ένα άτομο έχει πληγεί από το κρύο (is damaged by cold), η νόσος είναι εμπύρετη‟.
Στο The Classic of Difficult Issues αναφέρεται: ‟Η ψυχρή βλάβη έχει πέντε μορφές: ψυχρή βλάβη, κτύπημα ανέμου, υγρή θερμότητα (damp warmth), ασθένεια ζέστης (heat disease) και ασθένεια θερμότητας (warm disease)‟. Αυτή η συγκεκριμένη μορφή της εμπύρετης νόσου αναλύεται με το On Cold Damage, δηλαδή, ένα Greater Yang πρότυπο νόσου ζέστης (εμπύρετης) εξωτερικής μόλυνσης με απουσία εφίδρωσης, δυσκαμψία του αυχένα και σφικτό επιπλέοντα σφυγμό.
**Qi surging up into the heart: υποκειμενικό αίσθημα μιας ‟ογκούμενης‟ ανόδου στην περιοχή της καρδιάς (αντιρροή του ηπατικού qi).
***dump turbidity obstructing the center: φλέγμα και υγρασία επιβαρύνουν τον σπλήνα, ώστε οι ανοδικές και καθοδικές λειτουργίες σπλήνα και στομάχου να χάνουν την κανονικότητα και την ομαλότητά τους.
****heat entering the pericardium: ζέστη που προκαλεί διανοητικές διαταραχές (θολός νους, μανία κλπ). Σημεία καταστροφής του πνευματικού φωτός (spirit light) παρατηρούνται συχνά σε θερμή νόσο, όταν η ‟ζέστη εισέρχεται στο περικάρδιο‟.
