Το qi, το αίμα και τα υγρά διαχέονται σε ολόκληρο το σώμα και συμμετέχουν σε πολλές νοσηρές καταστάσεις του σώματος.
Πρότυπα ασθένειας του qi
Το qi έχει τις λειτουργίες της κίνησης, της διατήρησης, της μετατροπής, της άμυνας, της θρέψης και της θέρμανσης.
Η τυπολογία των ασθενειών του qi προκύπτει, όταν οποιαδήποτε από αυτές τις λειτουργίες αποτυγχάνει ή διαταράσσεται.
Οι κύριες παθολογίες του qi είναι κενότητα, πτώση, στασιμότητα, ‟αντιρροή‟ και εμπλοκή.
♦ Κενότητα του qi: Όταν το qi είναι ανεπαρκές και δεν εκπληρώνει κάποια από τις λειτουργίες του (ιδιαίτερα την κίνηση, την διατήρηση, την μετατροπή, την άμυνα και την θρέψη), αυτό το χαρακτηρίζουμε ως ‟κενότητα qi‟.
Τα κύρια συμπτώματα είναι η κόπωση και η έλλειψη δύναμης. Άλλες εκδηλώσεις ποικίλλουν ανάλογα με το zang ή fu, του οποίου το qi επηρεάζεται. Για παράδειγμα, εάν επηρεάζεται ο πνεύμονας, αυτό μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια και χαμηλή - αμυδρή φωνή. Όταν επηρεάζεται ο σπλήνας, αυτό οδηγεί σε κακή πέψη.
♦ Πτώση του qi: Το qi είναι η δύναμη, που κρατά όλα τα όργανα στην θέση τους. Όταν αυτή η λειτουργία αποτυγχάνει, συμβαίνει πτώση του qi.
Εκδηλώνεται με πρόπτωση του ορθού ή της μήτρας. Στην σύγχρονη πρακτική η πρόπτωση νεφρού ή στομάχου αποδίδεται επίσης σε πτώση του qi. Η πτώση του qi γίνεται επίσης αντιληπτή και ως ‟κενότητα του σπληνικού qi‟, επειδή χαρακτηρίζεται από έντονα σημάδια κενότητας του qi του σπλήνα.
♦ Στασιμότητα του qi: Συμβαίνει όταν το qi κινείται αργά ή σταματά εντελώς.
Τα κύρια σημεία είναι μετακινούμενος θαμπός ή ήπιος πόνος, πληρότητα και διάταση.
♦ ‟Αντιρροή‟ του qi: Συμβαίνει όταν το qi κινείται προς λάθος κατεύθυνση.
Για παράδειγμα, στο πεπτικό σύστημα κανονικά το qi ‟στέλνει‟ τις τροφές προς τα κάτω. Όταν το qi λιμνάζει και κινείται προς τα πάνω, αυτό γίνεται αντιληπτό ως ‟αντιρροή ανόδου του στομαχικού qi‟, η οποία εκδηλώνεται με ρέψιμο, λόξιγκα, ναυτία, εμετό, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
♦ Εμπλοκή του qi: Είναι κάθε κρίσιμη κατάσταση, που προκύπτει όταν η δυναμική του qi ενός συγκεκριμένου οργάνου και του ‟ανοίγματός‟ του εμποδίζεται.
Χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως: απώλεια της συνείδησης, παγωμένα άκρα, παραλυτικός πόνος στα εσωτερικά όργανα, όπως και διακοπή των κενώσεων ούρων ή κοπράνων.
Πρότυπα ασθενειών του αίματος
Οι κύριες παθολογίες του αίματος είναι κενότητα, στάση, ζέστη και κρύο.
♦ Κενότητα του αίματος: Όταν το αίμα αδυνατεί να εκτελέσει την θρεπτική λειτουργία του, αυτό χαρακτηρίζεται ως ‟ανεπάρκεια ή κενότητα του αίματος‟.
Εκδηλώνεται με θαμπή ή μαραμένη - κίτρινη δερματική χροιά, ξεθωριασμένη γλώσσα, εξασθενημένο σφυγμό, ζάλη, αίσθημα παλμών της καρδιάς και αρκετά άλλα σημεία. Ασθενείς που διαγνώστηκαν στην Δυτική Ιατρική ως αναιμικοί, συχνά βρέθηκε να πάσχουν από κενότητα του αίματος.
♦ Στάση του αίματος: Όταν το αίμα κινείται αργά ή σταματήσει να κινείται, αυτό χαρακτηρίζεται ως ‟στάση του αίματος‟.
Εκδηλώνεται με τοπική διόγκωση και διάταση, οξύ, διαπεραστικό πόνο σε σταθερή θέση, κοιλιακούς όγκους, μαύρη χροιά και πρασινο-μπλε ή μωβ χείλη. Οι μώλωπες και οι κιρσοί είναι εκδηλώσεις στάσης του αίματος. Στάση του αίματος δείχνουν επίσης μικρά μωβ στίγματα ή μικρές μωβ κηλίδες στην γλώσσα. Αυτό αντανακλάται και σε τραχύ σφυγμό.
♦ Ζεστό αίμα: Προκύπτει σε ασθένεια εξωτερικής μόλυνσης ή και σε άλλες ασθένειες, όταν εσωτερική ζέστη εισέρχεται στο αίμα (δηλαδή, συγκεντρώνεται στο αίμα). Η ζέστη προκαλεί το αίμα να κινηθεί πιο γρήγορα και πιο δυναμικά. Περιγράφεται συχνά ως ‟ξέφρενη κυκλοφορία ζεστού αίματος‟. Το θερμό αίμα καταστρέφει τα αγγεία και προκαλεί εξαγγείωση του αίματος. Εκδηλώνεται με απόχρεμψη αίματος (από τον πνεύμονα), εμετό αίματος (από το στομάχι), αιματηρά κόπρανα, αιματουρία ή ρινορραγία. Στις γυναίκες, εξηγεί ορισμένες περιπτώσεις ακατασχέτου εμμήνου ρύσεως ή μη εμμηνορροϊκή αιμορραγία (κηλίδες ή πολύ αίμα).
♦ Ψυχρό αίμα: Όταν στερεοποιημένο κρύο και στάσιμο qi εμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν στάση του αίματος, χαρακτηρίζεται ως ‟κρύο αίμα‟.
Εκδηλώνεται με κρύο πόνο στα άκρα, θαμπό μοβ χρωματισμό του δέρματος, πόνο και τάση στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ελαχιστοποίηση ή καθυστέρηση της εμμήνου ρύσεως με σκούρα μοβ ρύση και πήγματα. Χαρακτηρίζεται πάντα από γενικά συμπτώματα κρυολογήματος.
Πρότυπα ασθενειών των υγρών
Οι παθολογίες των υγρών περιλαμβάνουν διάφορες μορφές ανεπάρκειας (βλάβη στα υγρά) και συσσώρευσης.
♦ Βλάβη στα υγρά: Τα υγρά μπορούν να καταστραφούν από υψηλό πυρετό, εμετό, υπερβολική ούρηση ή απώλεια αίματος.
Αυτό το πρότυπο χαρακτηρίζεται από ξηροστομία, ξηρότητα του φάρυγγα και κοκκινωπά ούρα.
♦ Συσσώρευση υγρού: Το υγρό μπορεί να συσσωρευθεί σε διάφορα σημεία του σώματος, κυρίως στην σάρκα και στο στήθος και την κοιλιά.
♦ Διόγκωση νερού: Το νερό μπορεί να συσσωρεύεται σε σαρκώδη μέρη του σώματος (λχ, κάτω άκρα) και να προκαλέσει διόγκωση, που αντιστοιχεί σε οίδημα στην Δυτική Ιατρική.
♦ Φλέγμα - καταρροή: Βλεννώδη υγρά μπορούν να συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Αυτά αναφέρονται γενικά ως ‟φλέγμα-καταρροή‟. Το φλέγμα είναι πυκνό υγρό, ενώ η καταρροή είναι λεπτόρρευστη.
Σχέσεις μεταξύ κενότητας qi, yang, αίματος και yin
Η ‟κενότητα qi‟ αναφέρεται συνήθως σε εξασθένηση των λειτουργιών προώθησης, διατήρησης και μετατροπής του qi.
Όταν η ‟κενότητα qi‟ περιπλέκεται από την κατάρρευση της λειτουργίας θέρμανσης του qi, αυτό υποδηλώνεται με όρο ‟κενότητα yang‟.
Η ‟κενότητα yin‟ συνεπάγεται ανεπάρκεια τόσο του αίματος όσο και των υγρών.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
Πρότυπα ασθένειας του qi
Το qi έχει τις λειτουργίες της κίνησης, της διατήρησης, της μετατροπής, της άμυνας, της θρέψης και της θέρμανσης.
Η τυπολογία των ασθενειών του qi προκύπτει, όταν οποιαδήποτε από αυτές τις λειτουργίες αποτυγχάνει ή διαταράσσεται.
Οι κύριες παθολογίες του qi είναι κενότητα, πτώση, στασιμότητα, ‟αντιρροή‟ και εμπλοκή.
♦ Κενότητα του qi: Όταν το qi είναι ανεπαρκές και δεν εκπληρώνει κάποια από τις λειτουργίες του (ιδιαίτερα την κίνηση, την διατήρηση, την μετατροπή, την άμυνα και την θρέψη), αυτό το χαρακτηρίζουμε ως ‟κενότητα qi‟.
Τα κύρια συμπτώματα είναι η κόπωση και η έλλειψη δύναμης. Άλλες εκδηλώσεις ποικίλλουν ανάλογα με το zang ή fu, του οποίου το qi επηρεάζεται. Για παράδειγμα, εάν επηρεάζεται ο πνεύμονας, αυτό μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια και χαμηλή - αμυδρή φωνή. Όταν επηρεάζεται ο σπλήνας, αυτό οδηγεί σε κακή πέψη.
♦ Πτώση του qi: Το qi είναι η δύναμη, που κρατά όλα τα όργανα στην θέση τους. Όταν αυτή η λειτουργία αποτυγχάνει, συμβαίνει πτώση του qi.
Εκδηλώνεται με πρόπτωση του ορθού ή της μήτρας. Στην σύγχρονη πρακτική η πρόπτωση νεφρού ή στομάχου αποδίδεται επίσης σε πτώση του qi. Η πτώση του qi γίνεται επίσης αντιληπτή και ως ‟κενότητα του σπληνικού qi‟, επειδή χαρακτηρίζεται από έντονα σημάδια κενότητας του qi του σπλήνα.
♦ Στασιμότητα του qi: Συμβαίνει όταν το qi κινείται αργά ή σταματά εντελώς.
Τα κύρια σημεία είναι μετακινούμενος θαμπός ή ήπιος πόνος, πληρότητα και διάταση.
♦ ‟Αντιρροή‟ του qi: Συμβαίνει όταν το qi κινείται προς λάθος κατεύθυνση.
Για παράδειγμα, στο πεπτικό σύστημα κανονικά το qi ‟στέλνει‟ τις τροφές προς τα κάτω. Όταν το qi λιμνάζει και κινείται προς τα πάνω, αυτό γίνεται αντιληπτό ως ‟αντιρροή ανόδου του στομαχικού qi‟, η οποία εκδηλώνεται με ρέψιμο, λόξιγκα, ναυτία, εμετό, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
♦ Εμπλοκή του qi: Είναι κάθε κρίσιμη κατάσταση, που προκύπτει όταν η δυναμική του qi ενός συγκεκριμένου οργάνου και του ‟ανοίγματός‟ του εμποδίζεται.
Χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως: απώλεια της συνείδησης, παγωμένα άκρα, παραλυτικός πόνος στα εσωτερικά όργανα, όπως και διακοπή των κενώσεων ούρων ή κοπράνων.
Πρότυπα ασθενειών του αίματος
Οι κύριες παθολογίες του αίματος είναι κενότητα, στάση, ζέστη και κρύο.
♦ Κενότητα του αίματος: Όταν το αίμα αδυνατεί να εκτελέσει την θρεπτική λειτουργία του, αυτό χαρακτηρίζεται ως ‟ανεπάρκεια ή κενότητα του αίματος‟.
Εκδηλώνεται με θαμπή ή μαραμένη - κίτρινη δερματική χροιά, ξεθωριασμένη γλώσσα, εξασθενημένο σφυγμό, ζάλη, αίσθημα παλμών της καρδιάς και αρκετά άλλα σημεία. Ασθενείς που διαγνώστηκαν στην Δυτική Ιατρική ως αναιμικοί, συχνά βρέθηκε να πάσχουν από κενότητα του αίματος.
♦ Στάση του αίματος: Όταν το αίμα κινείται αργά ή σταματήσει να κινείται, αυτό χαρακτηρίζεται ως ‟στάση του αίματος‟.
Εκδηλώνεται με τοπική διόγκωση και διάταση, οξύ, διαπεραστικό πόνο σε σταθερή θέση, κοιλιακούς όγκους, μαύρη χροιά και πρασινο-μπλε ή μωβ χείλη. Οι μώλωπες και οι κιρσοί είναι εκδηλώσεις στάσης του αίματος. Στάση του αίματος δείχνουν επίσης μικρά μωβ στίγματα ή μικρές μωβ κηλίδες στην γλώσσα. Αυτό αντανακλάται και σε τραχύ σφυγμό.
♦ Ζεστό αίμα: Προκύπτει σε ασθένεια εξωτερικής μόλυνσης ή και σε άλλες ασθένειες, όταν εσωτερική ζέστη εισέρχεται στο αίμα (δηλαδή, συγκεντρώνεται στο αίμα). Η ζέστη προκαλεί το αίμα να κινηθεί πιο γρήγορα και πιο δυναμικά. Περιγράφεται συχνά ως ‟ξέφρενη κυκλοφορία ζεστού αίματος‟. Το θερμό αίμα καταστρέφει τα αγγεία και προκαλεί εξαγγείωση του αίματος. Εκδηλώνεται με απόχρεμψη αίματος (από τον πνεύμονα), εμετό αίματος (από το στομάχι), αιματηρά κόπρανα, αιματουρία ή ρινορραγία. Στις γυναίκες, εξηγεί ορισμένες περιπτώσεις ακατασχέτου εμμήνου ρύσεως ή μη εμμηνορροϊκή αιμορραγία (κηλίδες ή πολύ αίμα).
♦ Ψυχρό αίμα: Όταν στερεοποιημένο κρύο και στάσιμο qi εμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν στάση του αίματος, χαρακτηρίζεται ως ‟κρύο αίμα‟.
Εκδηλώνεται με κρύο πόνο στα άκρα, θαμπό μοβ χρωματισμό του δέρματος, πόνο και τάση στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ελαχιστοποίηση ή καθυστέρηση της εμμήνου ρύσεως με σκούρα μοβ ρύση και πήγματα. Χαρακτηρίζεται πάντα από γενικά συμπτώματα κρυολογήματος.
Πρότυπα ασθενειών των υγρών
Οι παθολογίες των υγρών περιλαμβάνουν διάφορες μορφές ανεπάρκειας (βλάβη στα υγρά) και συσσώρευσης.
♦ Βλάβη στα υγρά: Τα υγρά μπορούν να καταστραφούν από υψηλό πυρετό, εμετό, υπερβολική ούρηση ή απώλεια αίματος.
Αυτό το πρότυπο χαρακτηρίζεται από ξηροστομία, ξηρότητα του φάρυγγα και κοκκινωπά ούρα.
♦ Συσσώρευση υγρού: Το υγρό μπορεί να συσσωρευθεί σε διάφορα σημεία του σώματος, κυρίως στην σάρκα και στο στήθος και την κοιλιά.
♦ Διόγκωση νερού: Το νερό μπορεί να συσσωρεύεται σε σαρκώδη μέρη του σώματος (λχ, κάτω άκρα) και να προκαλέσει διόγκωση, που αντιστοιχεί σε οίδημα στην Δυτική Ιατρική.
♦ Φλέγμα - καταρροή: Βλεννώδη υγρά μπορούν να συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Αυτά αναφέρονται γενικά ως ‟φλέγμα-καταρροή‟. Το φλέγμα είναι πυκνό υγρό, ενώ η καταρροή είναι λεπτόρρευστη.
Σχέσεις μεταξύ κενότητας qi, yang, αίματος και yin
Η ‟κενότητα qi‟ αναφέρεται συνήθως σε εξασθένηση των λειτουργιών προώθησης, διατήρησης και μετατροπής του qi.
Όταν η ‟κενότητα qi‟ περιπλέκεται από την κατάρρευση της λειτουργίας θέρμανσης του qi, αυτό υποδηλώνεται με όρο ‟κενότητα yang‟.
Η ‟κενότητα yin‟ συνεπάγεται ανεπάρκεια τόσο του αίματος όσο και των υγρών.
Πηγή:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
