Αίτια της ασθένειας:
♦Εξωτερικές αιτίες (φυσικές): άνεμος, κρύο, καλοκαιρινή ζέστη-‟κάψα‟, υγρασία, ξηρασία και φωτιά.
♦Εσωτερικές αιτίες (ψυχικές και συναισθηματικές): χαρά, θυμός, άγχος, σκέψη, θλίψη, φόβος και τρόμος.
♦Διάφορες αιτίες: εξωτερικές κακώσεις, διατροφικές ανωμαλίες και υπερβολές δραστηριότητας ή αδράνειας.
Στην Κινεζική Ιατρική η ασθένεια εξηγείται από διάφορα αίτια συμπεριλαμβανομένων φυσικών και ψυχικών παραγόντων, εκτός από τις σωματικές κακώσεις.
Η Κινεζική Ιατρική κάνει διάκριση μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών παθογόνων παραγόντων. Αυτοί ενεργοποιούν αιτιολογικές διεργασίες στο σώμα, που ονομάζονται ‟παθολογικοί μηχανισμοί‟.
Εξωτερικές Αιτίες: Οι Έξι Υπερβολές
Όλοι γνωρίζουμε ότι μπορεί να κρυολογήσουμε, εάν είμαστε εκτεθειμένοι στο κρύο με ανεπαρκή ρουχισμό. Πολλοί από εκείνους που πάσχουν από αρθρίτιδα γνωρίζουν ότι η κατάστασή τους επιδεινώνεται από τον υγρό καιρό.
Στην Κινεζική Ιατρική, οι φυσικοί παράγοντες δεν περιλαμβάνουν μόνον το κρύο και την υγρασία, αλλά και τον άνεμο, την ζέστη -‟κάψα‟ του καλοκαιριού, την ξηρασία και την φωτιά (η φωτιά χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να υποδηλώσει την θερμότητα στην φύση).
Αυτά τα έξι ονομάζονται ‟έξι υπερβολές‟ (Liù yín). Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν το ‟λοιμώδες qi‟. Όλοι οι φυσικοί παράγοντες αναφέρονται ως ‟βλαπτικά‟ (Xié) ή ‟βλαπτικό qi‟ (Xié qi). Επειδή μας έρχονται απ' έξω, συχνά αποκαλούνται ‟εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες‟.
Από αυτές τις έξι υπερβολές η κάθε μία επικρατεί σε διαφορετικές εποχές και κατηγοριοποιείται σύμφωνα με τα συστήματα Yin-Yang και Πέντε Φάσεων.
Τα αποτελέσματα των ασθενειών που προκύπτουν από εισβολή στο σώμα εξωτερικών ‟βλαπτικών‟, αναφέρονται ως ‟εξωτερικές μολύνσεις‟.
Οι έξι υπερβολές μπορούν να εισβάλουν στο σώμα με διαφορετικούς τρόπους. Πιο συχνά εισέρχονται μέσω του δέρματος, εγκαθίστανται στο εξωτερικό του σώματος και εκδηλώνονται μέσω ‟εξωτερικών προτύπων‟. Χαρακτηρίζονται κυρίως από πυρετό και αποστροφή στο κρύο. Τα ‟εξωτερικά πρότυπα‟ συνήθως προκαλούνται από συνδυασμούς ανέμου και κρύου (άνεμος - κρύο) ή ανέμου και ζέστης (άνεμος - ζέστη). Αυτό γίνεται αντιληπτό σε εκείνο, που η Δυτική Ιατρική ονομάζει κοινό κρυολόγημα ή γρίπη.
Μερικές φορές εξωτερικά βλαπτικά, που έχουν εγκατασταθεί στο εξωτερικό του σώματος, μπορούν να περάσουν στο εσωτερικό, όπου προκαλούν διάφορες καταστάσεις. Υπό προϋποθέσεις, τα εξωτερικά βλαπτικά διεισδύουν αμέσως στο εσωτερικό. Όλες αυτές οι ασθένειες αναφέρονται ως ‟εξωτερικές μολύνσεις‟.
Επειδή σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζονται από πυρετό, ονομάζονται επίσης ‟εμπύρετες νόσοι‟ ή ‟εξωτερικής μόλυνσης εμπύρετες νόσοι‟.
Εξωτερικά βλαπτικά μπορούν επίσης να μπουν στα κανάλια. Κλασικό παράδειγμα είναι η εισβολή ανέμου, κρύου και υγρασίας στα κανάλια, εκδηλώνοντας ‟πρότυπα εμποδισμού‟, που αντιστοιχούν σε αυτό που η Δυτική Ιατρική ονομάζει αρθρίτιδα, αλλά και σε ανάλογες επώδυνες μυοσκελετικές παθήσεις.
Ο άνεμος είναι το κυβερνητικό qi της άνοιξης, αλλά μπορεί να επέλθει και σε κάθε άλλη εποχή.
♦Τείνει να επηρεάζει τα ανώτερα και τα εξωτερικά μέρη του σώματος, προκαλώντας πονοκέφαλο, ρινική συμφόρηση, φαγούρα στο δέρμα, πονόλαιμο, πρήξιμο του προσώπου, αποστροφή προς τον άνεμο (αίσθημα κρύου κατά την έκθεση στον αέρα ή τα ρεύματα) και εφίδρωση.
♦Ο άνεμος είναι ταχύς και ευμετάβλητος από την φύση του, έτσι ώστε να οδηγεί σε ασθένειες, που χαρακτηρίζονται από ανάλογα σημάδια. Αφού ο άνεμος κινείται γρήγορα, οι καταστάσεις που προκαλούνται χαρακτηρίζονται από κίνηση: συσπάσεις, τρόμος, σπασμοί, ζάλη.
♦Η ταχύτητα και η μεταβλητότητα του ανέμου ευθύνονται επίσης για την ταχεία έναρξη των εξωτερικών μολύνσεων (κρυολογήματα και γρίπη), για την μετακίνηση του πόνου των ‟νόσων εμποδισμού‟ και για τον κνησμό που αλλάζει θέση (που στην Δυτική Ιατρική αντιστοιχεί στην κνίδωση).
Το κρύο κυριαρχεί τον χειμώνα.
Ωστόσο, λεπτά ρούχα, έκθεση στο κρύο μετά από εφίδρωση και έκθεση στην βροχή σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου, μπορούν να οδηγήσουν σε εισβολή βλαπτικού κρύου, που:
♦Αποδυναμώνει το yang qi του σώματος, προκαλώντας σημάδια yang ανεπάρκειας, όπως κρύα άκρα, κρύο κοιλιακό άλγος, διάρροια με αχώνευτες τροφές στα κόπρανα και άφθονα άχρωμα ούρα.
♦Προκαλεί επίσης σύσπαση και τέντωμα, συστολή των πόρων και αποτροπή της εφίδρωσης, υπερτονία των ‟τενόντων‟ (ένταση στους μύες) και πόνο. Ένα άτομο που πάσχει από το κρύο, τείνει να έχει κουλουριασμένο το σώμα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η απώλεια θερμότητας.
♦Μειώνει την φυσιολογική απώλεια υγρών μέσω του ιδρώτα. Όταν το κρύο εισέρχεται στο εσωτερικό μπορεί να προκαλέσει συχνοουρία με άχρωμα ούρα. Όταν επηρεάζει την λειτουργία διάχυσης στον πνεύμονα, προκαλεί συχνά ρινική καταρροή με διαυγή ρινική βλέννα.
♦Επιβραδύνει την κυκλοφορία του qi και του αίματος, έτσι ώστε η όψη γίνεται λευκή και η γλώσσα έχει ξεθωριασμένο χρώμα.
Η καλοκαιρινή ζέστη είναι η ‟κάψα‟ που εμφανίζεται μόνον το καλοκαίρι.
Επηρεάζεται το σώμα, όταν κάποιος εκτίθεται σε ένα λαμπρό ήλιο ή απλά σε υπερβολική θερμότητα κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.
♦Χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, δυσφορία - ενόχληση, έντονη εφίδρωση, δίψα με μεγάλη πρόσληψη υγρών και ολιγουρία με κοκκινωπά ούρα. Προκαλεί το αίμα να κινηθεί πιο γρήγορα, έτσι ώστε ο σφυγμός είναι γρήγορος και κυματώδης. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με ζάλη και θολή όραση.
♦Η άμεση έκθεση στον καυτό ήλιο μπορεί να προκαλέσει ξαφνική κατάρρευση και απώλεια συνείδησης (αυτό που λέμε ηλίαση).
♦Συχνά συνδυάζεται με την υγρασία, προκαλώντας ζάλη, βαρύ πονοκέφαλο, πίεση και δυσφορία στο στήθος, αποχαύνωση, ναυτία, ανορεξία και ασχημάτιστα κόπρανα.
Η υγρασία αναφέρεται στην φύση και στον καιρό.
Παράγοντες όπως παρατεταμένες βροχερές περίοδοι ή υγρά ρούχα μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες υγρασίας. Δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη εποχή, αν και στην Κίνα εμφανίζεται συχνά στο ‟μακρύ καλοκαίρι‟.
♦Η υγρασία είναι βαριά και υγρή στην φύση. Όταν εισβάλλει στο σώμα, εκδηλώνεται με γενικευμένη βαρυθυμία - πλάκωμα, βαρύ πονοκέφαλο, ζάλη, πληρότητα στο στήθος και γλοιώδες επίχρισμα στην γλώσσα.
♦Συχνά επηρεάζει τον σπλήνα, προκαλώντας κοιλιακή πληρότητα, ανορεξία, ασχημάτιστα κόπρανα και λιγοστά ούρα.
♦Συχνά συνδυάζεται με την ζέστη ή το κρύο (σε υγρασία-ζέστη ή υγρασία- κρύο, αντίστοιχα).
Η ξηρασία είναι ξηρότητα στην φύση κ στον καιρό.
Στην Κίνα παρουσιάζεται ως επί το πλείστον το φθινόπωρο.
♦Προκαλεί ξηρότητα της μύτης και του λαιμού, ξηροστομία και δίψα, ξηρό σκασμένο δέρμα, λιγοστά ούρα και δυσκοιλιότητα.
♦Επηρεάζει τους πνεύμονες, προκαλώντας ξηρό βήχα με λιγοστά κολλώδη φλέγματα, που είναι, μερικές φορές, διάστικτα με αίμα.
Η φωτιά αναφέρεται στην θερμότητα του περιβάλλοντος.
Είναι παρόμοια με την καλοκαιρινή ζέστη. Ωστόσο, ενώ η καλοκαιρινή ζέστη εμφανίζεται μόνο το καλοκαίρι, η φωτιά εμφανίζεται τόσο το καλοκαίρι, όσο και σε οποιαδήποτε από τις άλλες εποχές. Η φωτιά συχνά αναφέρεται ως ‟ζέστη‟.
♦Προκαλεί υψηλό πυρετό και εφίδρωση.
♦Καταστρέφει εύκολα τα υγρά, προκαλώντας δίψα, ξηρότητα σε χείλη και λαιμό, δυσκοιλιότητα και ολιγουρία με κοκκινωπά ούρα.
♦Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος, γι' αυτό χαρακτηρίζεται επίσης από κόκκινη χροιά στο πρόσωπο, κόκκινη γλώσσα και γρήγορο σφυγμό.
Οι έξι υπερβολές είναι εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες. Με εξαίρεση την καλοκαιρινή ζέστη, οι άλλες πέντε υπερβολές μπορούν επίσης να προκύψουν στο εσωτερικό του σώματος.
Με άλλα λόγια, σε συνθήκες παρόμοιες με εκείνες που παράγονται από εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες, μπορεί να προκύψουν από εσωτερικές ανισορροπίες στο σώμα.
Εκτός από τις έξι υπερβολές, ένας πρόσθετος εξωτερικός τύπος είναι το ‟λοιμώδες qi‟. Ο όρος αυτός υποδηλώνει μολυσματικά βλαπτικά, που προκαλούν μεταδοτικές ασθένειες, όπως η παρωτίτιδα, η ευλογιά, η χολέρα, η διφθερίτιδα.
Εσωτερικές αιτίες: Συναισθηματική και Ψυχική Κατάσταση
Υπέρμετρες και αφύσικες συναισθηματικές και ψυχικές καταστάσεις και ξεσπάσματα, μεγάλης έντασης και διάρκειας, επίσης μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Είναι γνωστά ως ‟εσωτερικά αίτια‟ της ασθένειας.
Στο πλαίσιο της παθολογίας, η Κινεζική Ιατρική παρατηρεί επτά νοητικές καταστάσεις, που τις ονομάζει ‟επτά επιρροές‟: χαρά, θυμός, άγχος, σκέψη, θλίψη, φόβος και τρόμος.
♦Ο θυμός και η σκέψη είναι οι πιο κοινές επιρροές, που επενεργούν αρνητικά στην φυσική υγεία του σώματος.
♦Η υπερβολική οργή και η αγανάκτηση τείνουν να βλάψουν την δράση της ελεύθερης ροής του ήπατος και το ηπατικό qi, ώστε το άτομο να γίνει καταθλιπτικό.
♦Η υπερβολική σκέψη (η αποκλειστική μελαγχολική ενασχόληση με τα προβλήματα) βλάπτει τον σπλήνα.
Διάφορες αιτίες
Εκτός από τις εσωτερικές και εξωτερικές αιτίες, η Κινεζική Ιατρική αναγνωρίζει τις ακόλουθες νοσογόνες αιτίες:
♦Εξωτερικές κακώσεις,
♦Δήγματα ζώων και φιδιών,
♦‟Σκουλήκια‟ (παράσιτα),
♦Διατροφικές ανωμαλίες και
♦Υπερβολές δραστηριότητας ή αδράνειας
Μερικές φορές ονομάζονται ‟ούτε εσωτερικά ούτε εξωτερικά αίτια της νόσου‟.
Επιπλέον, διάφορες παθολογικές διεργασίες δημιουργούν παθολογικά παράγωγα, όπως φλέγμα - καταρροή και στάση αίματος, τα οποία με την σειρά τους μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια.
Σε προχωρημένες ηλικίες η σταδιακή εξάντληση εκείνων των σωματικών δυνάμεων που συντηρούν την υγεία, δημιουργεί αυξανόμενη ευαισθησία.
Ιδιαίτερες σωματικές ανεπάρκειες, επίσης, μας κάνουν ευάλωτους.
Πολύ περισσότερο, η ίδια η ασθένεια μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις σωματικές δυνάμεις. Παρά την ανάρρωση του ατόμου, η ζημιά που τυχόν έχει προκληθεί, μπορεί να προκαλέσει μελλοντικά προβλήματα.
Ακόμη, η Κινεζική Ιατρική έχει επίγνωση των ιατρογενών συνθηκών, δηλαδή, των συνθηκών που προκύπτουν από την ακατάλληλη ιατρική περίθαλψη.
ΠΗΓΗ:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
♦Εξωτερικές αιτίες (φυσικές): άνεμος, κρύο, καλοκαιρινή ζέστη-‟κάψα‟, υγρασία, ξηρασία και φωτιά.
♦Εσωτερικές αιτίες (ψυχικές και συναισθηματικές): χαρά, θυμός, άγχος, σκέψη, θλίψη, φόβος και τρόμος.
♦Διάφορες αιτίες: εξωτερικές κακώσεις, διατροφικές ανωμαλίες και υπερβολές δραστηριότητας ή αδράνειας.
Στην Κινεζική Ιατρική η ασθένεια εξηγείται από διάφορα αίτια συμπεριλαμβανομένων φυσικών και ψυχικών παραγόντων, εκτός από τις σωματικές κακώσεις.
Η Κινεζική Ιατρική κάνει διάκριση μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών παθογόνων παραγόντων. Αυτοί ενεργοποιούν αιτιολογικές διεργασίες στο σώμα, που ονομάζονται ‟παθολογικοί μηχανισμοί‟.
Εξωτερικές Αιτίες: Οι Έξι Υπερβολές
Όλοι γνωρίζουμε ότι μπορεί να κρυολογήσουμε, εάν είμαστε εκτεθειμένοι στο κρύο με ανεπαρκή ρουχισμό. Πολλοί από εκείνους που πάσχουν από αρθρίτιδα γνωρίζουν ότι η κατάστασή τους επιδεινώνεται από τον υγρό καιρό.
Στην Κινεζική Ιατρική, οι φυσικοί παράγοντες δεν περιλαμβάνουν μόνον το κρύο και την υγρασία, αλλά και τον άνεμο, την ζέστη -‟κάψα‟ του καλοκαιριού, την ξηρασία και την φωτιά (η φωτιά χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να υποδηλώσει την θερμότητα στην φύση).
Αυτά τα έξι ονομάζονται ‟έξι υπερβολές‟ (Liù yín). Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν το ‟λοιμώδες qi‟. Όλοι οι φυσικοί παράγοντες αναφέρονται ως ‟βλαπτικά‟ (Xié) ή ‟βλαπτικό qi‟ (Xié qi). Επειδή μας έρχονται απ' έξω, συχνά αποκαλούνται ‟εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες‟.
Από αυτές τις έξι υπερβολές η κάθε μία επικρατεί σε διαφορετικές εποχές και κατηγοριοποιείται σύμφωνα με τα συστήματα Yin-Yang και Πέντε Φάσεων.
Τα αποτελέσματα των ασθενειών που προκύπτουν από εισβολή στο σώμα εξωτερικών ‟βλαπτικών‟, αναφέρονται ως ‟εξωτερικές μολύνσεις‟.
Οι έξι υπερβολές μπορούν να εισβάλουν στο σώμα με διαφορετικούς τρόπους. Πιο συχνά εισέρχονται μέσω του δέρματος, εγκαθίστανται στο εξωτερικό του σώματος και εκδηλώνονται μέσω ‟εξωτερικών προτύπων‟. Χαρακτηρίζονται κυρίως από πυρετό και αποστροφή στο κρύο. Τα ‟εξωτερικά πρότυπα‟ συνήθως προκαλούνται από συνδυασμούς ανέμου και κρύου (άνεμος - κρύο) ή ανέμου και ζέστης (άνεμος - ζέστη). Αυτό γίνεται αντιληπτό σε εκείνο, που η Δυτική Ιατρική ονομάζει κοινό κρυολόγημα ή γρίπη.
Μερικές φορές εξωτερικά βλαπτικά, που έχουν εγκατασταθεί στο εξωτερικό του σώματος, μπορούν να περάσουν στο εσωτερικό, όπου προκαλούν διάφορες καταστάσεις. Υπό προϋποθέσεις, τα εξωτερικά βλαπτικά διεισδύουν αμέσως στο εσωτερικό. Όλες αυτές οι ασθένειες αναφέρονται ως ‟εξωτερικές μολύνσεις‟.
Επειδή σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζονται από πυρετό, ονομάζονται επίσης ‟εμπύρετες νόσοι‟ ή ‟εξωτερικής μόλυνσης εμπύρετες νόσοι‟.
Εξωτερικά βλαπτικά μπορούν επίσης να μπουν στα κανάλια. Κλασικό παράδειγμα είναι η εισβολή ανέμου, κρύου και υγρασίας στα κανάλια, εκδηλώνοντας ‟πρότυπα εμποδισμού‟, που αντιστοιχούν σε αυτό που η Δυτική Ιατρική ονομάζει αρθρίτιδα, αλλά και σε ανάλογες επώδυνες μυοσκελετικές παθήσεις.
Ο άνεμος είναι το κυβερνητικό qi της άνοιξης, αλλά μπορεί να επέλθει και σε κάθε άλλη εποχή.
♦Τείνει να επηρεάζει τα ανώτερα και τα εξωτερικά μέρη του σώματος, προκαλώντας πονοκέφαλο, ρινική συμφόρηση, φαγούρα στο δέρμα, πονόλαιμο, πρήξιμο του προσώπου, αποστροφή προς τον άνεμο (αίσθημα κρύου κατά την έκθεση στον αέρα ή τα ρεύματα) και εφίδρωση.
♦Ο άνεμος είναι ταχύς και ευμετάβλητος από την φύση του, έτσι ώστε να οδηγεί σε ασθένειες, που χαρακτηρίζονται από ανάλογα σημάδια. Αφού ο άνεμος κινείται γρήγορα, οι καταστάσεις που προκαλούνται χαρακτηρίζονται από κίνηση: συσπάσεις, τρόμος, σπασμοί, ζάλη.
♦Η ταχύτητα και η μεταβλητότητα του ανέμου ευθύνονται επίσης για την ταχεία έναρξη των εξωτερικών μολύνσεων (κρυολογήματα και γρίπη), για την μετακίνηση του πόνου των ‟νόσων εμποδισμού‟ και για τον κνησμό που αλλάζει θέση (που στην Δυτική Ιατρική αντιστοιχεί στην κνίδωση).
Το κρύο κυριαρχεί τον χειμώνα.
Ωστόσο, λεπτά ρούχα, έκθεση στο κρύο μετά από εφίδρωση και έκθεση στην βροχή σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου, μπορούν να οδηγήσουν σε εισβολή βλαπτικού κρύου, που:
♦Αποδυναμώνει το yang qi του σώματος, προκαλώντας σημάδια yang ανεπάρκειας, όπως κρύα άκρα, κρύο κοιλιακό άλγος, διάρροια με αχώνευτες τροφές στα κόπρανα και άφθονα άχρωμα ούρα.
♦Προκαλεί επίσης σύσπαση και τέντωμα, συστολή των πόρων και αποτροπή της εφίδρωσης, υπερτονία των ‟τενόντων‟ (ένταση στους μύες) και πόνο. Ένα άτομο που πάσχει από το κρύο, τείνει να έχει κουλουριασμένο το σώμα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η απώλεια θερμότητας.
♦Μειώνει την φυσιολογική απώλεια υγρών μέσω του ιδρώτα. Όταν το κρύο εισέρχεται στο εσωτερικό μπορεί να προκαλέσει συχνοουρία με άχρωμα ούρα. Όταν επηρεάζει την λειτουργία διάχυσης στον πνεύμονα, προκαλεί συχνά ρινική καταρροή με διαυγή ρινική βλέννα.
♦Επιβραδύνει την κυκλοφορία του qi και του αίματος, έτσι ώστε η όψη γίνεται λευκή και η γλώσσα έχει ξεθωριασμένο χρώμα.
Η καλοκαιρινή ζέστη είναι η ‟κάψα‟ που εμφανίζεται μόνον το καλοκαίρι.
Επηρεάζεται το σώμα, όταν κάποιος εκτίθεται σε ένα λαμπρό ήλιο ή απλά σε υπερβολική θερμότητα κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.
♦Χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, δυσφορία - ενόχληση, έντονη εφίδρωση, δίψα με μεγάλη πρόσληψη υγρών και ολιγουρία με κοκκινωπά ούρα. Προκαλεί το αίμα να κινηθεί πιο γρήγορα, έτσι ώστε ο σφυγμός είναι γρήγορος και κυματώδης. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με ζάλη και θολή όραση.
♦Η άμεση έκθεση στον καυτό ήλιο μπορεί να προκαλέσει ξαφνική κατάρρευση και απώλεια συνείδησης (αυτό που λέμε ηλίαση).
♦Συχνά συνδυάζεται με την υγρασία, προκαλώντας ζάλη, βαρύ πονοκέφαλο, πίεση και δυσφορία στο στήθος, αποχαύνωση, ναυτία, ανορεξία και ασχημάτιστα κόπρανα.
Η υγρασία αναφέρεται στην φύση και στον καιρό.
Παράγοντες όπως παρατεταμένες βροχερές περίοδοι ή υγρά ρούχα μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες υγρασίας. Δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη εποχή, αν και στην Κίνα εμφανίζεται συχνά στο ‟μακρύ καλοκαίρι‟.
♦Η υγρασία είναι βαριά και υγρή στην φύση. Όταν εισβάλλει στο σώμα, εκδηλώνεται με γενικευμένη βαρυθυμία - πλάκωμα, βαρύ πονοκέφαλο, ζάλη, πληρότητα στο στήθος και γλοιώδες επίχρισμα στην γλώσσα.
♦Συχνά επηρεάζει τον σπλήνα, προκαλώντας κοιλιακή πληρότητα, ανορεξία, ασχημάτιστα κόπρανα και λιγοστά ούρα.
♦Συχνά συνδυάζεται με την ζέστη ή το κρύο (σε υγρασία-ζέστη ή υγρασία- κρύο, αντίστοιχα).
Η ξηρασία είναι ξηρότητα στην φύση κ στον καιρό.
Στην Κίνα παρουσιάζεται ως επί το πλείστον το φθινόπωρο.
♦Προκαλεί ξηρότητα της μύτης και του λαιμού, ξηροστομία και δίψα, ξηρό σκασμένο δέρμα, λιγοστά ούρα και δυσκοιλιότητα.
♦Επηρεάζει τους πνεύμονες, προκαλώντας ξηρό βήχα με λιγοστά κολλώδη φλέγματα, που είναι, μερικές φορές, διάστικτα με αίμα.
Η φωτιά αναφέρεται στην θερμότητα του περιβάλλοντος.
Είναι παρόμοια με την καλοκαιρινή ζέστη. Ωστόσο, ενώ η καλοκαιρινή ζέστη εμφανίζεται μόνο το καλοκαίρι, η φωτιά εμφανίζεται τόσο το καλοκαίρι, όσο και σε οποιαδήποτε από τις άλλες εποχές. Η φωτιά συχνά αναφέρεται ως ‟ζέστη‟.
♦Προκαλεί υψηλό πυρετό και εφίδρωση.
♦Καταστρέφει εύκολα τα υγρά, προκαλώντας δίψα, ξηρότητα σε χείλη και λαιμό, δυσκοιλιότητα και ολιγουρία με κοκκινωπά ούρα.
♦Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος, γι' αυτό χαρακτηρίζεται επίσης από κόκκινη χροιά στο πρόσωπο, κόκκινη γλώσσα και γρήγορο σφυγμό.
| Yin-Yang | Έξι υπερβολές | Πέντε Φάσεις | Εποχή |
| Yang | Άνεμος | Ξύλο | Άνοιξη |
| Yang | Καλοκαιρινή ζέστη | Φωτιά | Καλοκαίρι |
| Yin | Υγρασία | Γη | "Μακρύ καλοκαίρι" |
| Yin | Ξηρασία | Μέταλλο | Φθινόπωρο |
| Yin | Κρύο | Νερό | Χειμώνας |
Έξι Υπερβολές: Αντιστοιχίσεις (η Yang φωτιά έχει παραληφθεί)
Οι έξι υπερβολές είναι εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες. Με εξαίρεση την καλοκαιρινή ζέστη, οι άλλες πέντε υπερβολές μπορούν επίσης να προκύψουν στο εσωτερικό του σώματος.
Με άλλα λόγια, σε συνθήκες παρόμοιες με εκείνες που παράγονται από εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες, μπορεί να προκύψουν από εσωτερικές ανισορροπίες στο σώμα.
Εκτός από τις έξι υπερβολές, ένας πρόσθετος εξωτερικός τύπος είναι το ‟λοιμώδες qi‟. Ο όρος αυτός υποδηλώνει μολυσματικά βλαπτικά, που προκαλούν μεταδοτικές ασθένειες, όπως η παρωτίτιδα, η ευλογιά, η χολέρα, η διφθερίτιδα.
Εσωτερικές αιτίες: Συναισθηματική και Ψυχική Κατάσταση
Υπέρμετρες και αφύσικες συναισθηματικές και ψυχικές καταστάσεις και ξεσπάσματα, μεγάλης έντασης και διάρκειας, επίσης μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Είναι γνωστά ως ‟εσωτερικά αίτια‟ της ασθένειας.
Στο πλαίσιο της παθολογίας, η Κινεζική Ιατρική παρατηρεί επτά νοητικές καταστάσεις, που τις ονομάζει ‟επτά επιρροές‟: χαρά, θυμός, άγχος, σκέψη, θλίψη, φόβος και τρόμος.
♦Ο θυμός και η σκέψη είναι οι πιο κοινές επιρροές, που επενεργούν αρνητικά στην φυσική υγεία του σώματος.
♦Η υπερβολική οργή και η αγανάκτηση τείνουν να βλάψουν την δράση της ελεύθερης ροής του ήπατος και το ηπατικό qi, ώστε το άτομο να γίνει καταθλιπτικό.
♦Η υπερβολική σκέψη (η αποκλειστική μελαγχολική ενασχόληση με τα προβλήματα) βλάπτει τον σπλήνα.
Διάφορες αιτίες
Εκτός από τις εσωτερικές και εξωτερικές αιτίες, η Κινεζική Ιατρική αναγνωρίζει τις ακόλουθες νοσογόνες αιτίες:
♦Εξωτερικές κακώσεις,
♦Δήγματα ζώων και φιδιών,
♦‟Σκουλήκια‟ (παράσιτα),
♦Διατροφικές ανωμαλίες και
♦Υπερβολές δραστηριότητας ή αδράνειας
Μερικές φορές ονομάζονται ‟ούτε εσωτερικά ούτε εξωτερικά αίτια της νόσου‟.
Επιπλέον, διάφορες παθολογικές διεργασίες δημιουργούν παθολογικά παράγωγα, όπως φλέγμα - καταρροή και στάση αίματος, τα οποία με την σειρά τους μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια.
Σε προχωρημένες ηλικίες η σταδιακή εξάντληση εκείνων των σωματικών δυνάμεων που συντηρούν την υγεία, δημιουργεί αυξανόμενη ευαισθησία.
Ιδιαίτερες σωματικές ανεπάρκειες, επίσης, μας κάνουν ευάλωτους.
Πολύ περισσότερο, η ίδια η ασθένεια μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις σωματικές δυνάμεις. Παρά την ανάρρωση του ατόμου, η ζημιά που τυχόν έχει προκληθεί, μπορεί να προκαλέσει μελλοντικά προβλήματα.
Ακόμη, η Κινεζική Ιατρική έχει επίγνωση των ιατρογενών συνθηκών, δηλαδή, των συνθηκών που προκύπτουν από την ακατάλληλη ιατρική περίθαλψη.
| Κρύο | Ζέστη | ||
| Κορεσμός κρύου (Υπεραφθονία Yin) |
Κρύα άκρα. Αποστροφή στο κρύο. Γλώσσα ξεθωριασμένη. Αργός σφυγμός |
Κορεσμός ζέστης (Υπεραφθονία Yang) |
Ισχυρός πυρετός. Πρόσωπο και μάτια κόκκινα. Δίψα και λαχτάρα για υγρά. Κοκκινωπά ούρα. Γλώσσα κόκκινη. Γρήγορος σφυγμός. |
| Κενότητα κρύου (Ανεπάρκεια Yang) |
Ανοικτόχρωμο λευκό χρώμα όψης. Φόβος στο κρύο. Κρύα άκρα. Επιθυμία για ηρεμία και στάση με το σώμα κουλουριασμένο. Πολλά άχρωμα ούρα. Διάρροια με αχώνευτες τροφές. Γλώσσα ξεθωριασμένη. Αργός σφυγμός. |
Κενότητα ζέστης (Ανεπάρκεια Yin) |
‟Ενοχλητική
ζέστη στις πέντε καρδιές‟. ‟Παλιρροϊκός‟ πυρετός. "Αναψοκοκκίνισμα". Αδυνάτισμα. Νυκτερινή εφίδρωση. Ξερός λαιμός και στόμα. Γλώσσα κόκκινη με λιγοστό επίχρισμα. Σφυγμός λεπτός, γρήγορος και αδύναμος. |
Yin-Yang: Υπερβολή και ανεπάρκεια
ΠΗΓΗ:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
