Προσδιορισμός Προτύπου Εξωτερικής Μολυσματικής Νόσου

Υπάρχουν δύο συστήματα προσδιορισμού προτύπου εξωτερικής μολυσματικής νόσου: τα Έξι Κανάλια και οι Τέσσερις Πτυχές.

Προσδιορισμός του Προτύπου των Έξι Καναλιών
Πρόκειται για μία μέθοδο διάγνωσης εξωτερικής μολυσματικής εμπύρετης νόσου. Προέρχεται από την Σχολή ‟Ψυχρής βλάβης‟ και περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Zhang Ji της δυναστείας Han. Όπως υποδεικνύει ο όρος ‟ψυχρή βλάβη‟, το σύστημα αυτό αφορά στο κρύο (ή αέρα και κρύο) ως πρωταρχική αιτία της ασθένειας από εξωτερική μόλυνση, παρόλο που μπορεί να μετατραπεί σε θερμότητα υπό ορισμένες συνθήκες*.

Τα έξι κανάλια είναι:

• Greater Yang (Λεπτό Έντερο - Ουροδόχος),
• Yang Brightness (Παχύ Έντερο - Στομάχι),
• Lesser Yang (Τριπλός Θερμαστής - Χοληδόχος),
• Greater Yin (Πνεύμονας - Σπλήνας),
• Lesser Yin (Καρδιά - Νεφρά) και
• Reverting Yin (Περικάρδιο - Συκώτι).

Στον προσδιορισμό του προτύπου των έξι καναλιών, χρησιμοποιούνται οι ίδιοι όροι που παραπέμπουν στα διαφορετικά επίπεδα διείσδυσης στην εξέλιξη μιας ασθένειας. Εξωτερικοί βλαπτικοί παράγοντες (άνεμος και κρύο) εισβάλλουν στο εξωτερικό και εγκαθίστανται στο μεγαλύτερο yang κανάλι. Εάν αποτύχει η αντιμετώπισή της, η ασθένεια μπορεί να κινηθεί σε άλλα κανάλια. Η πρόοδός της χαρακτηρίζεται από αλλαγές στα σημεία, που εμφανίζονται στο άτομο. Υπό κανονικές συνθήκες η νόσος προχωρεί πρώτα μέσα από τα κανάλια του yang. Μόνο όταν το ‟ορθό‟ qi είναι αδύναμο, η νόσος μπορεί να προχωρήσει από τα yang στα yin κανάλια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι βλαπτικοί παράγοντες μπορεί να διεισδύσουν στα yin κανάλια άμεσα.

Προσδιορισμός Προτύπων των Zang Fu οργάνων

Ο προσδιορισμός προτύπων των Zang Fu οργάνων είναι ιδιαίτερα περίπλοκος και, ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να συνοψιστεί σε αυτήν την σύντομη εισαγωγή. Εδώ απλώς περιγράφονται τα γενικά χαρακτηριστικά αυτού του τύπου προτύπων και ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά παθολογικών καταστάσεων των zang οργάνων.

♦ Το κάθε zang όργανο έχει συγκεκριμένα (αν και όχι απαραίτητα μοναδικά) παθολογικά συμπτώματα, τα οποία σχετίζονται με την κατάρρευση των λειτουργιών του.

• Καρδιοπάθεια: ανωμαλίες του πνεύματος.
• Πνευμονοπάθεια: αναπνευστικά συμπτώματα (λχ, βήχας και λαχάνιασμα).
• Σπλήνας: πεπτικά συμπτώματα (λχ, αίσθημα κοιλιακής πληρότητας ή διάρροια).
• Ηπατική νόσος: ανωμαλίες στην ροή του αίματος και του qi.
• Νεφρική νόσος: ουροποιητικό και σημάδια στο essence.

♦ H νοσηρότητα των zang οργάνων εκδηλώνεται επίσης με ενδείξεις, σχετικές με τα μέρη του σώματος που κυβερνούν.
Για παράδειγμα, ο σπλήνας διέπει την σάρκα, συνεπώς η απίσχνανση είναι ένα σημάδι νόσου του σπλήνα. Το ήπαρ ανοίγει στα μάτια και κυβερνά τους ‟τένοντες‟, έτσι προβλήματα όρασης και σπασμοί είναι σημάδια ηπατικής νόσου.

♦ Κάθε zang όργανο μπορεί να υποφέρει από πρότυπα κενότητας και κορεσμού. Μία εξαίρεση σε αυτό είναι ο νεφρός, ο οποίος σύμφωνα με τα σύγχρονα εγχειρίδια επηρεάζεται μόνον από πρότυπα κενότητας.

Προσδιορισμός προτύπου qi, αίματος και υγρών

Το qi, το αίμα και τα υγρά διαχέονται σε ολόκληρο το σώμα και συμμετέχουν σε πολλές νοσηρές καταστάσεις του σώματος.

Πρότυπα ασθένειας του qi
Το qi έχει τις λειτουργίες της κίνησης, της διατήρησης, της μετατροπής, της άμυνας, της θρέψης και της θέρμανσης.
Η τυπολογία των ασθενειών του qi προκύπτει, όταν οποιαδήποτε από αυτές τις λειτουργίες αποτυγχάνει ή διαταράσσεται.
Οι κύριες παθολογίες του qi είναι κενότητα, πτώση, στασιμότητα, ‟αντιρροή‟ και εμπλοκή.

♦ Κενότητα του qi: Όταν το qi είναι ανεπαρκές και δεν εκπληρώνει κάποια από τις λειτουργίες του (ιδιαίτερα την κίνηση, την διατήρηση, την μετατροπή, την άμυνα και την θρέψη), αυτό το χαρακτηρίζουμε ως ‟κενότητα qi‟.
Τα κύρια συμπτώματα είναι η κόπωση και η έλλειψη δύναμης. Άλλες εκδηλώσεις ποικίλλουν ανάλογα με το zang ή fu, του οποίου το qi επηρεάζεται. Για παράδειγμα, εάν επηρεάζεται ο πνεύμονας, αυτό μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια και χαμηλή - αμυδρή φωνή. Όταν επηρεάζεται ο σπλήνας, αυτό οδηγεί σε κακή πέψη.

♦ Πτώση του qi: Το qi είναι η δύναμη, που κρατά όλα τα όργανα στην θέση τους. Όταν αυτή η λειτουργία αποτυγχάνει, συμβαίνει πτώση του qi.
Εκδηλώνεται με πρόπτωση του ορθού ή της μήτρας. Στην σύγχρονη πρακτική η πρόπτωση νεφρού ή στομάχου αποδίδεται επίσης σε πτώση του qi. Η πτώση του qi γίνεται επίσης αντιληπτή και ως ‟κενότητα του σπληνικού qi‟, επειδή χαρακτηρίζεται από έντονα σημάδια κενότητας του qi του σπλήνα.

Προσδιορίζοντας πρότυπα

Όπως και στην βιοϊατρική, η Κινεζική Ιατρική αντιλαμβάνεται ως ‟ασθένεια‟ μια συγκεκριμένη πάθηση (λχ, ιλαρά, παρωτίτιδα, χολέρα, ίκτερος). Ωστόσο, επειδή η Κινεζική Ιατρική εστιάζει την προσοχή όχι μόνο στην νόσο, αλλά και στην γενικότερη κατάσταση του θεραπευομένου -σε σχέση με την νόσο, καθώς και στην δυναμική του yin-yang, χρησιμοποιεί επίσης την έννοια των ‟προτύπων‟, που ονομάζονται και ‟σύνδρομα‟.

Τα πρότυπα καταγράφουν το σύνολο της κατάστασης του ατόμου ανά πάσα στιγμή. Ο προσδιορισμός του προτύπου είναι το κλειδί για την επιλογή μιας αποτελεσματικής θεραπείας προσαρμοσμένης στις ακριβείς ανάγκες του ατόμου.

Τα πρότυπα είναι παθολογικές καταστάσεις του σώματος, που περιγράφονται από το είδος του βλαπτικού στοιχείου, την yin-yang ανισορροπία και την θέση της νόσου, λχ, ‟εξωτερική θερμότητα‟, ‟εσωτερικό κρύο‟, ‟άνεμος-κρύο που περιορίζει το εξωτερικό‟, ‟εισβολή ηπατικού qi στο στομάχι‟, ‟μη διαχεόμενο πνευμονικό qi‟, ‟στερεοποιημένο κρύο στα αγγεία‟*, ‟ατελής αλληλεπίδραση της καρδιάς και των νεφρών‟, ‟yin‟ ή/και ‟yang κενότητα‟.

Ασθένειες (όπως ιλαρά ή χολέρα) μπορούν επίσης να αναλυθούν με τους όρους των προτύπων. Κάθε νόσος χαρακτηρίζεται από διάφορα σημάδια σε διαφορετικά στάδια.
Εξάλλου, κάθε συγκεκριμένο στάδιο μιας νόσου μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά άτομα.