Ανισορροπία του yin και του yang μπορεί να προκύψει με δύο τρόπους. Είτε η μία πλευρά καθίσταται ισχυρότερη από την άλλη, είτε η μία πλευρά εξασθενεί σε σχέση με την άλλη.
Ονομάζουμε τις μεταβολές αυτές yin ή yang υπερβολές και ανεπάρκειες.
Υπερβολές προκύπτουν όταν εξωτερικά βλαπτικά στοιχεία εισέρχονται στο σώμα. Τα εξωτερικά βλαπτικά στοιχεία είναι φυσικοί παράγοντες, όπως ο άνεμος, το κρύο, η καλοκαιρινή ζέστη-‟κάψα‟, η υγρασία, η ξηρασία και η φωτιά (ζέστη).
Κάθε ένα ταξινομείται ως yin ή yang (yin είναι το κρύο και η υγρασία, yang είναι ο άνεμος, η καλοκαιρινή ‟κάψα‟, η ξηρασία και η φωτιά). Η είσοδός τους στο σώμα μπορεί να προκαλέσει αύξηση στο yin ή στο yang και η αύξηση αυτή με την σειρά της προκαλεί την ασθένεια.
Το καλοκαίρι, για παράδειγμα, το βλαπτικό στοιχείο καλοκαιρινή ‟κάψα‟ μπορεί να εισέλθει στο σώμα και να προκαλέσει yang υπερβολή, που χαρακτηρίζεται από σημάδια θερμότητας, αυξημένη δραστηριότητα και εξάντληση των υγρών.
Σε ψυχρότερες περιόδους, το κρύο συχνά εισέρχεται στο σώμα και δημιουργεί yin υπερβολή, που χαρακτηρίζεται από σημάδια κρυολογήματος, μειωμένης δραστηριότητας, καθώς και άφθονα, άχρωμα υγρά.
Ανεπάρκειες προκαλούνται από παράγοντες όπως η ασθένεια και η υπερκόπωση. Μία yin ανεπάρκεια προκαλεί δυσαρμονία yin-yang, με την πλευρά yang του σώματος να είναι σχετικά ισχυρότερη από την πλευρά yin.
Αυτό το είδος δυσαρμονίας χαρακτηρίζεται επίσης από σημάδια θερμότητας, αυξημένη δραστηριότητα και εξάντληση των yin υγρών. Ωστόσο, τα σημεία της διαφέρουν από εκείνα μιας yang υπερβολής, στο ότι είναι πολύ πιο ήπια.
Η ύπαρξη yang υπερβολής, λχ, συχνά εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, ενώ η yin ανεπάρκεια διακρίνεται από ‟παλιρροϊκό‟ πυρετό (πυρετός επαναλαμβανόμενος κάθε μέρα, σε συγκεκριμένη ώρα), που ξεσπά στο τέλος της ημέρας και υποχωρεί μέχρι το επόμενο πρωί.
Η yin υπερβολή που δημιουργείται από βλαπτικό εξωτερικό κρύο προκαλεί αίσθηση έντονου κρύου και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κρύο πόνο στην κοιλιά (που ανακουφίζεται με την ζεστασιά). Η yang ανεπάρκεια προκαλεί ηπιότερη αίσθηση του κρύου, μία ήπια υποκειμενική αίσθηση που ονομάζεται ‟φόβος του κρύου‟, καθώς και κρύα άκρα.
Κενότητα και κορεσμός
Όταν εξετάζουμε παθολογίες λόγω yin-yang υπερβολών και ανεπαρκειών, χρησιμοποιούμε τους όρους ‟κορεσμός‟ (shi = υπεραφθονία, υπερβολή ενέργειας) και ‟κενότητα‟ (xu = απουσία ενέργειας, άδειασμα, ανεπάρκεια).
Σαν όροι είναι πιο ολιστικοί στη φύση, γιατί περιγράφουν την κατάσταση του σώματος στο σύνολό του καθώς επηρεάζεται από yin-yang υπερβολές και ανεπάρκειες.
Οι όροι ‟κενότητα‟ και ‟πληρότητα‟ αναφέρονται στην προσπάθεια του ατόμου να διατηρήσει την ισορροπία στις φυσιολογικές του λειτουργίες.
Αυτήν την ικανότητα διατήρησης της ισορροπίας της ενέργειας, η Κινεζική Ιατρική την αντιλαμβάνεται ως ορθή ροή των ζωτικών λειτουργιών.
Η ‟κενότητα‟ είναι η έκφραση της ανεπάρκειας ενέργειας, ενώ η αδυναμία έχει σχέση με την αδύναμη κατασκευαστική δομή του ατόμου.
Εάν ένας σημαντικός εξωγενής παθογόνος παράγοντας, διακόψει την σωστή ροή του qi, δημιουργείται μια κατάσταση ανώμαλης ή λανθασμένης ροής του qi.
Αυτού του είδους η εξωτερική ενέργεια είναι πάντα παθογόνα και επιβλαβής για την ενεργειακή ισορροπία του ατόμου.
Η διάγνωση πρέπει απαραίτητα να εντοπίσει τον παθογόνο παράγοντα, που προκαλεί την ανώμαλη ροή του qi.
Η συνολική αξιολόγηση πρέπει να ακολουθήσει τους yin-yang κανόνες.
Λχ:
Yin ---> Κρύο, εσωτερικό, κενότητα
Yang ---> Ζέστη, εξωτερικό, πληρότητα
Εάν μία κατάσταση θερμότητας προκύπτει μέσα από μια yang υπερβολή (λχ, καλοκαιρινή ζέστη ή φωτιά), ονομάζεται ‟κορεσμός ζέστης‟.
Εάν προκύπτει μέσα από μία yin ανεπάρκεια, ονομάζεται ‟κενότητα ζέστης‟.
Ομοίως, μία κρύα κατάσταση που προκύπτει μέσα από μια yin υπερβολή (όπως εισβολή βλαπτικού κρύου) ονομάζεται ‟κορεσμός κρύου‟, ενώ μία ψυχρή κατάσταση που προκύπτει από yang ανεπάρκεια ονομάζεται ‟κενότητα κρύου‟.
Συνδηλώσεις του yin και του yang
Μιλώντας για yin-yang δυσαρμονία, ως yin νοείται η φυσική πλευρά του σώματος, το αίμα και τα υγρά.
Ως yang αντιλαμβανόμαστε το ενεργό qi του σώματος, το οποίο προωθεί, διατηρεί και μετασχηματίζει το αίμα και τα υγρά, διατηρώντας ολόκληρο το σώμα ζεστό.
Στην πράξη, το ‟qi‟ χρησιμοποιείται γενικά για να σημάνει τις δραστηριότητες προώθησης, διατήρησης και μετατροπής, ενώ το ‟yang‟ συνεπάγεται επίσης μια δράση θέρμανσης.
Ονομάζουμε τις μεταβολές αυτές yin ή yang υπερβολές και ανεπάρκειες.
Υπερβολές προκύπτουν όταν εξωτερικά βλαπτικά στοιχεία εισέρχονται στο σώμα. Τα εξωτερικά βλαπτικά στοιχεία είναι φυσικοί παράγοντες, όπως ο άνεμος, το κρύο, η καλοκαιρινή ζέστη-‟κάψα‟, η υγρασία, η ξηρασία και η φωτιά (ζέστη).
Κάθε ένα ταξινομείται ως yin ή yang (yin είναι το κρύο και η υγρασία, yang είναι ο άνεμος, η καλοκαιρινή ‟κάψα‟, η ξηρασία και η φωτιά). Η είσοδός τους στο σώμα μπορεί να προκαλέσει αύξηση στο yin ή στο yang και η αύξηση αυτή με την σειρά της προκαλεί την ασθένεια.
Το καλοκαίρι, για παράδειγμα, το βλαπτικό στοιχείο καλοκαιρινή ‟κάψα‟ μπορεί να εισέλθει στο σώμα και να προκαλέσει yang υπερβολή, που χαρακτηρίζεται από σημάδια θερμότητας, αυξημένη δραστηριότητα και εξάντληση των υγρών.
Σε ψυχρότερες περιόδους, το κρύο συχνά εισέρχεται στο σώμα και δημιουργεί yin υπερβολή, που χαρακτηρίζεται από σημάδια κρυολογήματος, μειωμένης δραστηριότητας, καθώς και άφθονα, άχρωμα υγρά.
Ανεπάρκειες προκαλούνται από παράγοντες όπως η ασθένεια και η υπερκόπωση. Μία yin ανεπάρκεια προκαλεί δυσαρμονία yin-yang, με την πλευρά yang του σώματος να είναι σχετικά ισχυρότερη από την πλευρά yin.
Αυτό το είδος δυσαρμονίας χαρακτηρίζεται επίσης από σημάδια θερμότητας, αυξημένη δραστηριότητα και εξάντληση των yin υγρών. Ωστόσο, τα σημεία της διαφέρουν από εκείνα μιας yang υπερβολής, στο ότι είναι πολύ πιο ήπια.
Η ύπαρξη yang υπερβολής, λχ, συχνά εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, ενώ η yin ανεπάρκεια διακρίνεται από ‟παλιρροϊκό‟ πυρετό (πυρετός επαναλαμβανόμενος κάθε μέρα, σε συγκεκριμένη ώρα), που ξεσπά στο τέλος της ημέρας και υποχωρεί μέχρι το επόμενο πρωί.
Η yin υπερβολή που δημιουργείται από βλαπτικό εξωτερικό κρύο προκαλεί αίσθηση έντονου κρύου και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κρύο πόνο στην κοιλιά (που ανακουφίζεται με την ζεστασιά). Η yang ανεπάρκεια προκαλεί ηπιότερη αίσθηση του κρύου, μία ήπια υποκειμενική αίσθηση που ονομάζεται ‟φόβος του κρύου‟, καθώς και κρύα άκρα.
Κενότητα και κορεσμός
Όταν εξετάζουμε παθολογίες λόγω yin-yang υπερβολών και ανεπαρκειών, χρησιμοποιούμε τους όρους ‟κορεσμός‟ (shi = υπεραφθονία, υπερβολή ενέργειας) και ‟κενότητα‟ (xu = απουσία ενέργειας, άδειασμα, ανεπάρκεια).
Σαν όροι είναι πιο ολιστικοί στη φύση, γιατί περιγράφουν την κατάσταση του σώματος στο σύνολό του καθώς επηρεάζεται από yin-yang υπερβολές και ανεπάρκειες.
Οι όροι ‟κενότητα‟ και ‟πληρότητα‟ αναφέρονται στην προσπάθεια του ατόμου να διατηρήσει την ισορροπία στις φυσιολογικές του λειτουργίες.
Αυτήν την ικανότητα διατήρησης της ισορροπίας της ενέργειας, η Κινεζική Ιατρική την αντιλαμβάνεται ως ορθή ροή των ζωτικών λειτουργιών.
Η ‟κενότητα‟ είναι η έκφραση της ανεπάρκειας ενέργειας, ενώ η αδυναμία έχει σχέση με την αδύναμη κατασκευαστική δομή του ατόμου.
Εάν ένας σημαντικός εξωγενής παθογόνος παράγοντας, διακόψει την σωστή ροή του qi, δημιουργείται μια κατάσταση ανώμαλης ή λανθασμένης ροής του qi.
Αυτού του είδους η εξωτερική ενέργεια είναι πάντα παθογόνα και επιβλαβής για την ενεργειακή ισορροπία του ατόμου.
Η διάγνωση πρέπει απαραίτητα να εντοπίσει τον παθογόνο παράγοντα, που προκαλεί την ανώμαλη ροή του qi.
Η συνολική αξιολόγηση πρέπει να ακολουθήσει τους yin-yang κανόνες.
Λχ:
Yin ---> Κρύο, εσωτερικό, κενότητα
Yang ---> Ζέστη, εξωτερικό, πληρότητα
Εάν μία κατάσταση θερμότητας προκύπτει μέσα από μια yang υπερβολή (λχ, καλοκαιρινή ζέστη ή φωτιά), ονομάζεται ‟κορεσμός ζέστης‟.
Εάν προκύπτει μέσα από μία yin ανεπάρκεια, ονομάζεται ‟κενότητα ζέστης‟.
Ομοίως, μία κρύα κατάσταση που προκύπτει μέσα από μια yin υπερβολή (όπως εισβολή βλαπτικού κρύου) ονομάζεται ‟κορεσμός κρύου‟, ενώ μία ψυχρή κατάσταση που προκύπτει από yang ανεπάρκεια ονομάζεται ‟κενότητα κρύου‟.
Συνδηλώσεις του yin και του yang
Μιλώντας για yin-yang δυσαρμονία, ως yin νοείται η φυσική πλευρά του σώματος, το αίμα και τα υγρά.
Ως yang αντιλαμβανόμαστε το ενεργό qi του σώματος, το οποίο προωθεί, διατηρεί και μετασχηματίζει το αίμα και τα υγρά, διατηρώντας ολόκληρο το σώμα ζεστό.
Στην πράξη, το ‟qi‟ χρησιμοποιείται γενικά για να σημάνει τις δραστηριότητες προώθησης, διατήρησης και μετατροπής, ενώ το ‟yang‟ συνεπάγεται επίσης μια δράση θέρμανσης.
ΠΗΓΗ:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
