Τι είναι το Qi;
Η λέξη qi προφέρεται ‟τσι‟.
Οι άνθρωποι στην Δύση που δεν είναι εξοικειωμένοι με την Ασιατική Ανατολή, τείνουν να σκέφτονται το qi ως μία ‟μυστηριώδη ανατολίτικη έννοια‟.
Όμως για τους Κινέζους, Ιάπωνες και Κορεάτες ακόμη και σήμερα, το qi είναι μία καθημερινή λέξη, που σημαίνει αέριο, ατμός, εξάτμιση ή άυλη δύναμη.
Στην Κινεζική, ο ατμός ονομάζεται Zheng qi (εξατμιζόμενο qi), ο καιρός ονομάζεται Tian qi (ουράνιο qi), η σωματική δύναμη ονομάζεται Li qi (qi της δύναμης) και εκφράσεις όπως: ‟θυμώνω‟ και ‟γίνομαι έξαλλος‟ αποδίδονται ως Sheng qi (‟παράγω‟ qi).
Η αρχική έννοια του ‟Qi‟
Η αρχική έννοια της λέξης ‟qi‟ ήταν ομίχλη, ατμοί ή νέφη.
Πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια πριν, Κινέζοι κοσμολόγοι παρατήρησαν την συγκέντρωση των ατμών και τον σχηματισμό πυκνών νεφών, που παράγουν βροχή. Σημείωσαν επίσης πως η ομίχλη και τα σύννεφα διασκορπίζονται από την ζεστασιά του ήλιου. Η ύλη που αμφιταλαντεύεται στην διαχωριστική γραμμή μεταξύ υγρού και αερίου, τους ώθησε να υποθέσουν ότι ένα διάχυτο, εξαιρετικά δραστήριο συστατικό, που ονομάστηκε ‟qi‟, ήταν η πρωταρχική συμπαντική ουσία. Αυτό το ατμώδες συστατικό δεν ήταν μόνο σε θέση να σχηματίζει τα σύννεφα και την βροχή, αλλά θα μπορούσε επίσης να συμπυκνωθεί σε διάφορες μορφές και τρόπους, για να παράγει όλα τα απτά συστατικά του υλικού κόσμου.
Έτσι το qi σε διαφορετικές μορφές ερμήνευσε την υλική διάσταση του κόσμου.
Επίσης, αιτιολόγησε το σύνολο των δραστηριοτήτων μέσα στον κόσμο, με μετασχηματισμούς σε ατελείωτους κύκλους αλλαγών, σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους του μακρόκοσμου. Το qi ήταν, συνεπώς, τόσο η υλική βάση, όσο και η προωθητική δύναμη των αλλαγών στο σύμπαν.
Το Qi στην φυσιολογία
Οι γιατροί της αρχαίας Κίνας εφάρμοσαν την έννοια του qi, για να κατανοήσουν το ανθρώπινο σώμα και τις δραστηριότητές του.
Ως qi δεν θεωρούσαν μόνο τα αέρια, όπως τον εισπνεόμενο αέρα και τα αέρια του πεπτικού σωλήνα.
Τόνιζαν, επίσης, ότι ένα πολύ διάχυτο και άυλο qi, ικανό να διαχυθεί ως στερεά ύλη, ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, την πρoώθηση και την μετατροπή συστατικών εντός του σώματος, ιδίως το αίμα και τα υγρά.
Εξήγησαν όλες τις δραστηριότητες του κάθε οργάνου του σώματος, που τροφοδοτείται από το δικό του ιδιαίτερο qi.
Οι Δυτικοί έχουν την τάση να σκέφτονται το qi, σαν την αόρατη δύναμη που προσδίδει ‟ζωή‟ στη ζωή και τροφοδοτεί την ενέργεια, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι στην Κινεζική αντίληψη, η ίδια η ύλη είναι απλώς μια πυκνότερη μορφή του qi.
Η δυναμική δραστηριότητα της διάχυτης μορφής του qi εξήγησε, για παράδειγμα, την σταθερή διαστολή και συστολή των πνευμόνων, τους χτύπους της καρδιάς, την κίνηση των τροφών κατά μήκος της πεπτικής οδού, την ροή του αίματος διαμέσου των αγγείων.
Η διάχυτη φύση του δραστικού συστατικού qi προλαμβάνει την ανάγκη να αναπτυχθούν μηχανικές εξηγήσεις.
Δεν χρειάζονται αντλία ή βαλβίδες, για να ερμηνευθεί η κίνηση του αίματος διαμέσου των αγγείων.
Δεν είναι αναγκαία η περισταλτική δράση των λείων μυών για να εξηγήσει την κίνηση των τροφών προς τα κάτω, στην πεπτική οδό.
Η ιδέα του qi εξηγεί όλες τις δραστηριότητες.
Το Qi στην παθολογία
Το qi είναι ευαίσθητο σε παθολογικές αλλαγές.
Η μία είναι η ‟ανεπάρκεια του qi‟.
Προκύπτει από διάφορους παράγοντες, όπως ανεπαρκής διατροφή, νόσος διαρκείας ή από τη γενικότερη φθορά του βίου.
Εκδηλώνεται με κόπωση και έλλειψη δύναμης.
Επειδή το qi ωθεί το αίμα, η ανεπάρκειά του μειώνει την κυκλοφορία του αίματος, κάνοντας ωχρή την όψη και το χρώμα της γλώσσας ξεθωριασμένο.
Μία άλλη παθολογία ονομάζεται ‟στασιμότητα του qi‟, που σημαίνει μειωμένη κίνηση και δραστηριότητα.
Η στασιμότητα μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως απόφραξη από πληθώρα τροφών, από φλέγμα ή από τα περιοριστικά αποτελέσματα συναισθηματικής κατάθλιψης και απογοήτευσης.
Η στασιμότητα του qi χαρακτηρίζεται από αίσθηση πληρότητας, διάταση και μετακινούμενο πόνο.
Διαδρομές του Qi
Οι περισσότεροι θα έχουν ακούσει για τους ‟μεσημβρινούς της Κινεζικής Ιατρικής‟.
Η λέξη ‟μεσημβρινός‟ έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί στην επαγγελματική Κινεζική Ιατρική από τη λέξη ‟κανάλι‟.
Τα κανάλια σχηματίζουν στο σώμα ένα σύστημα διαδρομών, μέσω των οποίων η διάχυτη, ενεργός, διεισδυτική ενέργεια qi κυκλοφορεί γύρω και μέσα στο σώμα, όπως -τηρουμένων των αναλογιών- στις πλωτές οδούς και δρόμους που σχηματίζουν το σύστημα μεταφορών μιας αχανούς αυτοκρατορίας.
Η λέξη qi προφέρεται ‟τσι‟.
Οι άνθρωποι στην Δύση που δεν είναι εξοικειωμένοι με την Ασιατική Ανατολή, τείνουν να σκέφτονται το qi ως μία ‟μυστηριώδη ανατολίτικη έννοια‟.
Όμως για τους Κινέζους, Ιάπωνες και Κορεάτες ακόμη και σήμερα, το qi είναι μία καθημερινή λέξη, που σημαίνει αέριο, ατμός, εξάτμιση ή άυλη δύναμη.
Στην Κινεζική, ο ατμός ονομάζεται Zheng qi (εξατμιζόμενο qi), ο καιρός ονομάζεται Tian qi (ουράνιο qi), η σωματική δύναμη ονομάζεται Li qi (qi της δύναμης) και εκφράσεις όπως: ‟θυμώνω‟ και ‟γίνομαι έξαλλος‟ αποδίδονται ως Sheng qi (‟παράγω‟ qi).
Η αρχική έννοια της λέξης ‟qi‟ ήταν ομίχλη, ατμοί ή νέφη.
Πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια πριν, Κινέζοι κοσμολόγοι παρατήρησαν την συγκέντρωση των ατμών και τον σχηματισμό πυκνών νεφών, που παράγουν βροχή. Σημείωσαν επίσης πως η ομίχλη και τα σύννεφα διασκορπίζονται από την ζεστασιά του ήλιου. Η ύλη που αμφιταλαντεύεται στην διαχωριστική γραμμή μεταξύ υγρού και αερίου, τους ώθησε να υποθέσουν ότι ένα διάχυτο, εξαιρετικά δραστήριο συστατικό, που ονομάστηκε ‟qi‟, ήταν η πρωταρχική συμπαντική ουσία. Αυτό το ατμώδες συστατικό δεν ήταν μόνο σε θέση να σχηματίζει τα σύννεφα και την βροχή, αλλά θα μπορούσε επίσης να συμπυκνωθεί σε διάφορες μορφές και τρόπους, για να παράγει όλα τα απτά συστατικά του υλικού κόσμου.
Έτσι το qi σε διαφορετικές μορφές ερμήνευσε την υλική διάσταση του κόσμου.
Επίσης, αιτιολόγησε το σύνολο των δραστηριοτήτων μέσα στον κόσμο, με μετασχηματισμούς σε ατελείωτους κύκλους αλλαγών, σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους του μακρόκοσμου. Το qi ήταν, συνεπώς, τόσο η υλική βάση, όσο και η προωθητική δύναμη των αλλαγών στο σύμπαν.
Το Qi στην φυσιολογία
Οι γιατροί της αρχαίας Κίνας εφάρμοσαν την έννοια του qi, για να κατανοήσουν το ανθρώπινο σώμα και τις δραστηριότητές του.
Ως qi δεν θεωρούσαν μόνο τα αέρια, όπως τον εισπνεόμενο αέρα και τα αέρια του πεπτικού σωλήνα.
Τόνιζαν, επίσης, ότι ένα πολύ διάχυτο και άυλο qi, ικανό να διαχυθεί ως στερεά ύλη, ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, την πρoώθηση και την μετατροπή συστατικών εντός του σώματος, ιδίως το αίμα και τα υγρά.
Εξήγησαν όλες τις δραστηριότητες του κάθε οργάνου του σώματος, που τροφοδοτείται από το δικό του ιδιαίτερο qi.
Οι Δυτικοί έχουν την τάση να σκέφτονται το qi, σαν την αόρατη δύναμη που προσδίδει ‟ζωή‟ στη ζωή και τροφοδοτεί την ενέργεια, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι στην Κινεζική αντίληψη, η ίδια η ύλη είναι απλώς μια πυκνότερη μορφή του qi.
Η δυναμική δραστηριότητα της διάχυτης μορφής του qi εξήγησε, για παράδειγμα, την σταθερή διαστολή και συστολή των πνευμόνων, τους χτύπους της καρδιάς, την κίνηση των τροφών κατά μήκος της πεπτικής οδού, την ροή του αίματος διαμέσου των αγγείων.
Η διάχυτη φύση του δραστικού συστατικού qi προλαμβάνει την ανάγκη να αναπτυχθούν μηχανικές εξηγήσεις.
Δεν χρειάζονται αντλία ή βαλβίδες, για να ερμηνευθεί η κίνηση του αίματος διαμέσου των αγγείων.
Δεν είναι αναγκαία η περισταλτική δράση των λείων μυών για να εξηγήσει την κίνηση των τροφών προς τα κάτω, στην πεπτική οδό.
Η ιδέα του qi εξηγεί όλες τις δραστηριότητες.
Το Qi στην παθολογία
Το qi είναι ευαίσθητο σε παθολογικές αλλαγές.
Η μία είναι η ‟ανεπάρκεια του qi‟.
Προκύπτει από διάφορους παράγοντες, όπως ανεπαρκής διατροφή, νόσος διαρκείας ή από τη γενικότερη φθορά του βίου.
Εκδηλώνεται με κόπωση και έλλειψη δύναμης.
Επειδή το qi ωθεί το αίμα, η ανεπάρκειά του μειώνει την κυκλοφορία του αίματος, κάνοντας ωχρή την όψη και το χρώμα της γλώσσας ξεθωριασμένο.
Μία άλλη παθολογία ονομάζεται ‟στασιμότητα του qi‟, που σημαίνει μειωμένη κίνηση και δραστηριότητα.
Η στασιμότητα μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως απόφραξη από πληθώρα τροφών, από φλέγμα ή από τα περιοριστικά αποτελέσματα συναισθηματικής κατάθλιψης και απογοήτευσης.
Η στασιμότητα του qi χαρακτηρίζεται από αίσθηση πληρότητας, διάταση και μετακινούμενο πόνο.
Διαδρομές του Qi
Οι περισσότεροι θα έχουν ακούσει για τους ‟μεσημβρινούς της Κινεζικής Ιατρικής‟.
Η λέξη ‟μεσημβρινός‟ έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί στην επαγγελματική Κινεζική Ιατρική από τη λέξη ‟κανάλι‟.
Τα κανάλια σχηματίζουν στο σώμα ένα σύστημα διαδρομών, μέσω των οποίων η διάχυτη, ενεργός, διεισδυτική ενέργεια qi κυκλοφορεί γύρω και μέσα στο σώμα, όπως -τηρουμένων των αναλογιών- στις πλωτές οδούς και δρόμους που σχηματίζουν το σύστημα μεταφορών μιας αχανούς αυτοκρατορίας.
ΠΗΓΗ:
Nigel Wiseman, Εισαγωγή στην Κινεζική Ιατρική
